Türkiye’de Yayılış Gösteren Carex L. (Ayakotu) Taksonlarının Tür Epiteti Etimolojisi

Authors : Hüseyin Kürşad İLDENİZ, Burçin ÇINGAY, Evren CABİ

Pages : 42-57

Doi:10.35163/bagbahce.613725

View : 22 | Download : 12

Publication Date : 2019-08-31

Article Type : Review Paper

Abstract :Sazlar olarak bilinen, Bilimsel Türkçe Adı ayakotu olan Carex L., Türkiye’de do ğ al yayılı ş gösteren 157 takson ile Cyperaceae (Hasırotugiller) familyasının en büyük cinsidir. Carex sözcü ğ ünün etimolojik sınıflandırmasında, eski İ ngilizce dilinde “ secg " yani saz olarak kullanımı ve Gotik Almanca da ise kenarı keskin anlamında “sagjaz” kelimesiyle ifade edildi ğ i görülmü ş tür. Bu iki örne ğ e bakıldı ğ ında bir bitki cinsine farklı ülkelerde farklı dillerde isimler verildi ğ i görülmektedir. Dünyada yakla ş ık 2000 ile temsil edilen bir cinsin, sadece cins isminin bile farklı dillerde farklı kelimeler ile ifade ediliyor olması bu cins hakkında bilimsel bilginin do ğ ru geli ş mesine engel te ş kil etmektedir. Bilim insanları ortaya çıkan bu karı ş ıklı ğ ı gidermek adına, ortak bir isimlendirme sistemi geli ş tirmi ş lerdir. Ba ş langıçta bilimsel isimler ço ğ unlukla Klasik Yunanca veya Latince kelimelerinden türetilmi ş tir. Bu tür isimler genellikle, alı ş ık olmayanların kulaklarına karma ş ık veya garip gelebilir. Bilimsel isimlerde kullanılan ifadelerin anlamının bilinmesi, bilimsel isimlerin en iyi ş ekilde akılda kalıcı ve anla ş ılır olmasında önemli bir etkendir. Ancak klasik dillerin (ve özellikle de Latince) giderek azalan genel bilgisi, bu bilimsel isimlerin anlamını eri ş ilmez kılmaktadır. Bu makalede, Türkiye’de yayılı ş gösteren Carex cinsine ait türlerin bilimsel olarak anla ş ılmasını kolayla ş tırmak amacıyla verilen tür epitetlerinin Türkçe anlamları ve türler arasındaki ili ş ki etimolojik açıdan irdelenmi ş tir. Çalı ş manın sonucunda Carex cinsine ait 157 taksonun geçerli isimleri ve sinonimleri de ğ erlendirilmi ş , isimlerin %61’nin türlerin morfolojik özelliklere dayalı olarak verildi ğ i görülmü ş tür. 
Keywords : Ayakotu, Carex L, epitet, etimoloji