Bozdağlar Kütlesi’nin Asimetrik Yapısı ve Tektonizma İlişkisinin CBS İle İncelenmesi

Authors : İsmail Ege

Pages : 111-126

Doi:10.29128/geomatik.1541384

View : 174 | Download : 160

Publication Date : 2025-03-08

Article Type : Research Paper

Abstract :Anadolu Alp-Himalaya kıvrım sistemi içerisinde yer alan genç bir arazi özelliği göstermektedir. Bu genç arazi kuzeyden Avrasya levhası güneyden Afrika ve Arap levhası tarafından sıkıştırılmış arazi yapısının sert olduğu yerlerde kırıklı dağlar, esnek olduğu yerde ise kıvrımlı dağlar oluşmuştur. Anadolu’nun doğusunda sıkışma tektoniği hâkim iken Batı Anadolu’da kuzey-güney istikametinde açılma tektoniği hakimdir. Buna bağlı olarak oluşan horst-grabenlerin uzanışı doğu batı istikametinde olup, bu alanda Bozdağlar bir horst alanına karşılık gelmektedir. Bozdağlar ve çevresinin Pliyosen-Miyosende alçalma-sıkışma, Pliyosen sonrasında kuzey-güney yönde genişlediği kabul edilmektedir. Menderes Masifinin gerilme tektoniği ile parçalanmasına bağlı olarak ortaya çıkan Bozdağlar horstunun kuzey ve güney kesiminde tektonik faaliyetler aynı oranda etkin değildir. Hatta en son Kuvaterner başlarında meydana gelen tektonizma öncesine ait birçok tabanlı vadiler de bulunmaktadır. Bu çalışmada tektonik faaliyetlerin arazi yapısındaki oluşumları nasıl etkilediğini Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) ile morfometrik analizlerden bazıları ile incelenerek ele alınmıştır. Bu kapsamda Bozdağ horstu üzerinde genelde havza asimetrisine uygulanan Havza Ortası Ekseni’nin “Dağ Ortası Ekseni” olarak hesaplanması ve Vadi Tabanı Genişliğinin Vadi Yüksekliğine Oranı (Vf) indeksi gibi morfometrik analizler yapılmıştır. Bu analizler sonucunda Bozdağ horstunun üzerindeki vadiler ve diğer şekiller olgun, horst kuzey yamacı ise oldukça genç çıkmaktadır. Bu da sahanın faylar tarafından hala şekillendirilmeye devam ettiğini göstermektedir
Keywords : Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), Bozdağlar, Havza karakterleri, Tektonizma, Morfometrik analizler