Gümüşhane İli ve Yöresi Ağızları Söz Varlığında Eski Türkçe Kelimeler

Authors : Türker Barış BULDUK

Pages : 52-67

Doi:10.18795/gumusmaviatlas.518185

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2019-05-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye Türkçesinin en önemli zenginliklerinden biri olan ağızlar, bünyelerinde barındırdıkları farklı birçok ses ve şekil özellikleriyle Türkçe kelimelerin değişim ve gelişim çizgisini ortaya koymada belirleyici bir rol oynamaktadır. Türkiye Türkçesi ağızları, anayurttan batıya göç eden birçok Oğuz boyunun Anadolu’yu yurt edinmelerine bağlı olarak anayurttan getirmiş oldukları Türkçe ile Anadolu’daki çeşitli boyların konuşmuş oldukları Türkçenin etkileşimi ile ortaya çıkmıştır. Oğuz boyları Anadolu’nun farklı coğrafyalarına dağınık bir biçimde yerleşmişlerdir. Bu nedenle, Türkiye Türkçesi ağızlarında sınırı idarî sınırlarla belirlenemeyecek kadar farklı yüzlerce ağız bölgesi oluşmuştur. Bu ağız bölgelerinde yazı dilinde olmayan birçok ses, şekil ve kelimeye rastlamak mümkündür. Gümüşhane ili ve yöresi de köklü geçmişi ve bölgede yaşayan halkın yapısı itibariyle zengin ağız bölgelerimizden biridir. Bu çalışmada Gümüşhane ili ve yöresi ağızlarında varlığını sürdüren Eski Türkçe kelimeler ortaya konulacaktır. Eski Türkçe, Türkçenin tarihî dönemlerinden ilki olup bu dönemde ortaya konulan yazılı eserler Türkçeye kaynaklık etmektedir. Bu döneme ait Köktürkçe ve Uygurca metinlerde kullanılan söz varlığı konuştuğumuz Türkçenin temelini oluşturmaktadır. Eski Türkçeye ait söz varlığının birçoğu çeşitli nedenlere bağlı olarak insert ignore into journalissuearticles values(zaman, din değişikliği, göç hareketleri vb.); ya ses ve/veya şekil değişikliğine uğramış ya da unutulmuştur. Bugün bu söz varlığına ait kelimelerin bir kısmı yazı dilinde olmamasına rağmen ağızlarda yaşamaya devam etmektedir. Zengin kültürümüz içerisinde önemli bir yeri olan bu kelimelerin ortaya konulması unutulup kullanımdan düşmelerini engelleyecektir.
Keywords : Ağız, Gümüşhane Ağzı, Eski Türkçe, Türkiye Türkçesi, söz varlığı