Türk Şiirinde İlk Mistik-Asaf Halet Çelebi

Authors : Mehmet Alparslan AKINCI

Pages : 299-308

Doi:10.18795/gumusmaviatlas.546216

View : 12 | Download : 8

Publication Date : 2019-05-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Asaf Halet Çelebi’yi, elbette tasavvuf şiirini bir kenarda tutarak, Türk şiirindeki ilk mistik şair saymak gerekiyor. Zira onun şiirinin bu anlamda herhangi bir şekilde öncülü de öncüsü de de yoktur. Asaf Halet, Türk şiirindeki köklü tasavvuf geleneğine doğrudan veya dolaylı olarak bağlı değildir. Onun şiirinde evrensel mistisizmin değerleri ve sesi içinde doğup büyüdüğü geleneğin renklerinden daha belirgin bir yere sahiptir. Özellikle Budizmin etkisi altındaki şiirlerinde tasavvufa ve milli yaşantıya ait ögeler de aynı evrensel mistik duyuşun kavrayış ve algı süzgecinden geçmişçesine farklı bir gözün bakışını duyurur okuyucusuna. Bu, bir çeşit yabancılaşma değilse de kendini apaçık gösteren bir yabancılık duygusudur Türk şiiri için ve bir bakıma şiirimize ilk kez Asaf Halet’in dilinden giren yabancı bir sestir. Tasavvuf neş’esi nin yerini hiçliğin melali almıştır adeta onun şiirlerinde. Bu yeniliğin Om Mani Padme Hum , He ve Lamelif ’teki şiirlerin biçeminde, söyleyiş ve edasında kendini açıkça göstermesi ise şairin sanat ve estetik kudretiyle ilgili olduğu kadar dile getirdiği mistik dünyanın kendi keyfiyetiyle de ilgilidir. Sonuç olarak onun şiirlerinde antik dünyanın mistik duyuşu da uzak doğu mistisizmi de tasavvuf şiirinin içinde erimiş olarak değil, ilk kez, özgün doğalarıyla yer almıştır.
Keywords : Asaf Halet Çelebi, Mistik Şiir, Poetika, Şiir Sanatı