Yeni Dünya Düzeninde Birinci Dünya Savaşı Sonrası Türkiye`nin Güney Kafkasya Politikası

Authors : Derya ÇİNİ ŞİMŞEK

Pages : 28-43

Doi:10.18795/gumusmaviatlas.682144

View : 12 | Download : 10

Publication Date : 2020-04-25

Article Type : Review Paper

Abstract :Coğrafi konumu itibariyle Türkiye ile aynı coğrafyanın bir uzantısı konumunda olan Güney Kafkasya bölgesiyle Osmanlı Devleti’nin ilgilenmeye başlaması XV. yüzyılın ortalarına rastlamaktaydı. Bölge, 1917 Bolşevik İhtilâli sonrası değişen şartlar nedeniyle önemini daha da arttırdı. Birinci Dünya Savaşı’nın sonunda Anadolu’da başlayan Millî Mücadele Dönemi’nde Misak-ı Millî prensipleri etrafında şekillenen TBMM Hükümeti’nin dış politikası içerisinde Kafkasya bölgesi önemli yer tutmaktaydı. Bu bölgede uygulanacak politikada temel unsurlar; Elviye-i Selâse’nin insert ignore into journalissuearticles values(Kars, Ardahan ve Batum); ele geçirilmesi, Türklere yönelik Ermeni işgallerinin önlenmesi ve bu bağlamda Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistan ile TBMM Hükümeti arasında iyi ilişkiler kurmak olarak belirlendi ve uygulamaya geçildi. Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistan ile kurulan ilişkilerde en yoğun dönem de Sovyet Rusya’nın bu devletleri Bolşevikleştirmesine yakın olan 1920 ile 1921 yılı başlarına denk geldi. Çalışmada; Güney Kafkasya’nın tarihçesi, coğrafi ve jeopolitik önemi üzerinde durularak Birinci Dünya Savaşı sonrası bölgede yaşanan gelişmeler kapsamında TBMM Hükümeti ile Güney Kafkasya ülkeleri arasındaki ilişkiler literatür taraması yapılarak akademik çerçevede aktarılmaya çalışıldı. Çalışma, konusuyla ilgili geçmişte ya da mevcut durumu olduğu şekliyle tanımlamayı amaçlayan araştırma yaklaşımı olan “Tarama Modeli” ile incelendi. Bu çalışmanın özgün tarafı, Türkiye’nin Birinci Dünya Savaşı sonrasındaki Güney Kafkasya politikasının, dönemin belge, anı ve kayıtlarıyla incelenmiş olmasıdır. Araştırmanın sonucunda; TBMM Hükümeti döneminde Ermenistan ile mücadele sürerken, Azerbaycan ve Gürcistan ile elçilik düzeyinde iyi ilişkiler kurulmuş fakat ilerleyen süreçte Güney Kafkasya’da yukarıda adları bulunan bu üç devlet Sovyet Rusya tarafından işgal edilmiştir.
Keywords : Güney Kafkasya, Türkiye, Dış Politika