İstanbul, Kahire ve Beyrut Üçgeninde Firarî Bir Osmanlı Polisi

Authors : Ahmet YÜKSEL

Pages : 323-342

Doi:10.18795/gumusmaviatlas.748463

View : 8 | Download : 5

Publication Date : 2020-10-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı polis müessesesinin taşrada teşkilatlanıp yaygınlaşması 1880’li yıllar itibariyle gerçekleşmiştir. Bu çalışma o teşkilatın mensuplarından birisinin son derece ilginç ve bir o kadar da heyecanı yüksek hikayesini konu edinmektedir. I. Dünya Savaşı’nın hemen arifesinde Ali Rıza isimli ve Aydın Vilayeti’ne bağlı İzmir’de görevli üçüncü sınıf bir polis komiseri rüşvet suçlamasıyla meslekten atılınca soluğu Mısır’da almıştır. Giderken beraberinde üzerine zimmetli devlet eşyalarını da götürdüğü iddiasıyla Osmanlı yönetimi Ali Rıza Efendi’nin peşine düşmüştür. O şekilde başlayan takip amansız bir kovalamacaya dönüşmüş ve nice ilginç gelişmeyi beraberinde getirmiştir. Bu araştırma o takibe odaklanmakla birlikte devrin Aydın polis teşkilatına, kanunî metinler üzerinden polislik mesleğinin işleyişine ve ayrıca bazı politik olay ve şahsiyetlere dair ayrıntılar da sunmaktadır. Son olarak, yakın bir zamanda “Abdülhamid İstanbul’unda Bir Polisin Yaşamı”na ilişkin küçük ama doyurucu bir araştırma gerçekleştiren Roger A. Deal’in “Osmanlı polis çalışmalarını hızla gelişen sosyal tarih alanına kaydırarak devlet merkezli tartışmalardan uzaklaştırmak” yönünde kapısını araladığı arzu istikametinde bir ilerleme kaydedebilmek de bu araştırmanın ulaşmak istediği hedeflerden birisi olmuştur. Bahsedilen amaçlar doğrultusunda bu çalışmanın vücuda getirilmesi noktasında Osmanlı arşiv vesikaları başta olmak üzere Aydın polis teşkilatı ve polislik mesleğine ilişkin düzenlemeler hakkında Düstur, Salname ve Polis Mecmuası gibi süreli ve resmi yayınlardan, ayrıca zaman, mekân ve insana dair araştırma inceleme türü çalışmalardan da istifade edilmiştir.
Keywords : Osmanlı, Polis, Aydın, İzmir, Firar