XVII. Yüzyılda Enderûn’daki Ödeme ve İn‘âmlar Üzerine Bir İnceleme

Authors : Batuhan KIRAN

Pages : 38-52

Doi:10.18795/ma.78827

View : 9 | Download : 7

Publication Date : 2015-04-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı saray teşkilatının mühim bir kısmı olan Enderûn-ı Hümâyûn, hem bir okul hem de padişahın yaşam alanıydı. Devşirilen ya da bir paşanın hediyesi olarak Enderûn’a alınan iç oğlanı, burada eğitim hayatına başlar ve başarılı oldukça üst sınıflara terfi ederek ayrıcalık kazanırdı. Terfi eden iç oğlanı, padişahın zenginliğinden faydalanır ve padişaha sadık da olursa imparatorluğun gelecekteki yöneticisi olabilirdi. Enderûn tarihi incelenirken üzerinde önemle durulması gereken dönem IV. Mehmed’in saltanattaki yıllarıdır. Bu dönemde Enderûn’un klasik yapısında değişikliğe gidilmiş, Doğancı Koğuşu ile Büyük ve Küçük Odalar kapatılmış ve dilsizlerin sayısı da ciddi miktarda azaltılmıştır. Bu teşkilat değişikliklerinin yanında “Viyana Bozgunu” sonrası yaşanılan mali sıkıntılar Enderûn’a da yansımış ve Enderûn’un geleneksel ödemelerinde değişiklikler olmuştur. Bu yüzden, Enderûn’un gerek teşkilat yapısı gerekse ekonomik geleneklerinin bir bütün hâlinde incelenmesi zorlaşmıştır. Bu çalışmada, XVII. yüzyılda Enderûn’daki ödeme ve in‘âmlar hakkında bilgi verilecektir. Böylece, Enderûn’un klasik dönem teşkilat yapısı verilen ödeme ve in‘âmlar sayesinde ortaya konulabilecek, imparatorluğun ekonomik sıkıntılar çektiği bir dönemde kurumun zenginliği ve avantajları gözler önüne serilecektir.
Keywords : Enderûn, IV Mehmed, İnâm