Hanyalı Nûrî Osmân Divânı’nda Naat

Authors : Hz Muhammed, naat, Hanyalı Nuri Osman

Pages : 147-172

Doi:10.18795/gumusmaviatlas.1259858

View : 13 | Download : 9

Publication Date : 2023-04-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Temel kaynağı Kur’ân-ı Kerim ve hadisler olan Divan şiirinin belli başlı konularından biri Hz. Muhammed’dir. İnsanoğlu için yaşam mürşidi ve şefaat kaynağı olması sebebiyle Hz. Muhammed’e derin sevgi duyulmuş, bu derin sevgi şiire yansımış, Hz. Muhammed müstakil türlerde ya da türler içinde sıkça ele alınmıştır. Bu türler içinde en yaygın olanı naatlardır. Naatlar; Hz. Muhammed’i anmak, övmek, tanıtmak ve Hz. Muhammed’in şefaatine nail olmak isteyen şairler için en elverişli metin şeklidir. Naatlarda Hz. Muhammed’in hayatı, bedenî ve ahlakî güzellikleri, isim ve sıfatları, yaratılış felsefesindeki önemi, diğer peygamberlerden üstün özellikleri, nesebi, ailesi ve mucizeleri ele alınır. Hz. Muhammed’in tasvirinde çeşitli teşbih ve istiarelere dayanarak ortaya çıkan motiflerden istifade edilir. Şefaat talep edilir. İktibaslardan faydalanılır. Hz. Muhammed’e olan sevgisini şiirlerinde işleyen Divan şairlerinden biri Hanyalı Nûrî Osmân’dır. Hanyalı Nûrî Osmân Divânı, kaside şeklinde tertip edilen bir naatla başlar. Divanda kaside, musammat ve gazel şeklinde yazılan naatlara rastlanılmaktadır. Bu naatlarda Hz. Muhammed’in bedenî ve ahlakî güzellikleri, isim ve sıfatları, mucizeleri, diğer peygamberlerden üstün özellikleri ve yaratılış felsefesindeki önemi çok çeşitli motiflerden ve iktibaslardan faydalanılarak ele alınmıştır. Çalışmamızda öncelikle Hanyalı Nûrî Osmân Divânı’ndaki naatların dış yapı unsurları ele alınmıştır.Bu bölümde naatların başlıkları, vezinleri, nazım şekilleri, redif ve kafiyeleri ile dil ve üslup özellikleri tespit edilmiştir. Daha sonra muhteva; Hz. Muhammed’in isim ve sıfatları, Hz. Muhammed’in bedenî ve söyleyiş özellikleri, Hz. Muhammed etrafında oluşturulmuş motifler, Hz. Muhammed’in mucizeleri, Hz. Muhammed’in tasvirindeki iktibaslar ve şefaat talebi başlıklar altında incelenmiştir. Bu başlıklardan yola çıkılarak Hanyalı Nûrî Osmân Divânı’ndaki naatlarda ortaya koyulan peygamber tasavvuru ve yaratılış felsefesi tespit edilmiştir.
Keywords : Hz Muhammed, naat, Hanyalı Nuri Osman