Oymaağaç Höyük’ün (Vezirköprü) Kuruluş Yeri Şartları

Authors : Harun Reşit Bağci, Serdar Demir, Mehmet Ali Yilmaz

Pages : 442-458

Doi:10.18795/gumusmaviatlas.1363723

View : 252 | Download : 272

Publication Date : 2023-10-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, yerleşme tarihi eskilere dayanan Vezirköprü’deki antik yerleşmelerden biri olan Oymaağaç Höyük ele alınmıştır. Canik Dağları’nın güneyinde yer alan, Şahinkaya Kanyonu vasıtasıyla Karadeniz kıyısına bağlanan Vezirköprü, Kalkolitik’ten günümüze önemli bir yerleşim merkezi olmuştur. Vezirköprü Ovasının kuzeyinde, Orta Anadolu’dan gelerek Karadeniz’e ulaşan antik yol üzerinde bulunan Oymaağaç Höyük, Neoklaudiopolis olarak adlandırılan Vezirköprü Yöresindeki en büyük antik yerleşmelerdendir. Araştırma kapsamında höyük ve çevresinin coğrafi özelliklerinin açıklanması, yerleşme özelliklerinin coğrafi şartlarla (jeoloji, jeomorfoloji, iklim, hidrografya, toprak, bitki ve arazi örtüsü) ilişkilendirilmesi amaçlanmıştır. Buna yönelik olarak; araziden, literatürden ve çeşitli kuruluşlardan veriler temin edilmiştir. Yörenin coğrafi özellikleri, UA ve CBS kullanılarak görselleştirilmiştir. Lapse Rate yöntemiyle höyük ve çevresinin sıcaklık ve yağış dağılış haritaları üretilmiştir. Çalışmanın; çok sayıda arkeolojik araştırmaya konu olan yörede doğa-insan etkileşimini açıklaması bakımından faydalı olacağı düşünülmektedir. Oymaağaç Höyük kuruluş yeri itibariyle; su kaynakları, toprak, bitki ve hayvan varlığı, kil yatakları, iklim, ulaşım gibi coğrafi koşullar bakımından avantajlıdır. Höyüğün bulunduğu alanda yıllık sıcaklık ortalaması 12,5°C; yıllık yağış miktarı ise 520 mm’dir. Kızılırmak Vadisi’nden sokulan denizel hava kütleleri, iklimi ılımanlaştırarak yöreyi klimatik konfor ve tarım açısından elverişli kılmıştır. Höyükten çıkan soku ve değirmen taşları geçmişte yörede tahıl başta olmak üzere çeşitli ürünlerin yetiştirildiğini göstermektedir. Oymaağaç Höyük ’ün çevresindeki Kunduz ve Tavşan Dağları geçmişte daha geniş alanlar kapladığı düşünülen ormanlara ve su kaynaklarına sahiptir. Bu durum höyüğe avcılık, toplayıcılık, barınma ve yakacak açısından avantaj sağlamıştır. Höyükten çıkarılan seramik ve toprak kaplar yerleşimcilerin Kızılırmak vadisindeki kil yataklarını kullandığını, höyüğün kuruluş yeri seçiminde kil yataklarının da etkili olduğunu göstermektedir. Oymaağaç Höyük’ün geçmişte büyük depremler üreten KAF’a sadece 15,6 km uzaklıkta olması höyükteki bazı kültür katlarının depremlerle zarar görmüş olabileceğini düşündürmektedir.
Keywords : Höyük, Neoklaudiopolis, Oymaağaç, Vezirköprü, Samsun