Sultan’ın Mutlakıyeti ve Müttefikleri: Nizam-ı Cedid Dönemi Üzerine Bir İnceleme

Authors : Sercan Yılmaz

Pages : 330-347

Doi:10.18795/gumusmaviatlas.1476908

View : 64 | Download : 95

Publication Date : 2024-10-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’nin son 250 yıllık değişim ve dönüşüm tarihinin bütünü modernleşme-batılılaşma paradigması içinde kavranılmaktadır. Nizam-ı Cedid hareketi de batılılaşmanın ve batı kurumlarının Osmanlı toplum ve devlet hayatına tesirinin başlangıcı olarak ele alınmasıyla programlı bir modernleşme hareketi olarak görülmektedir. Böylece ilgili dönemin, İmparatorluğun klasik döneminin anlam-değer kabulleri ve tavırlarından keskin bir dönüşümü ihata ettiği varsayılmaktadır. Bu çalışmada ise Nizam-ı Cedid ile ortaya çıkan reform sürecinin Osmanlı İmparatorluğu’nun klasik döneminin siyasal ideolojisi ile gösterdiği bütünlüklü ilişkinin mahiyeti ortaya konulmaktadır. Bu dönemin ana karakteri, reform siyaseti aracılığıyla sultanın mutlakıyeti tekrar kurulurken, bu çabanın Osmanlı siyasası içindeki müttefikleriyle birlikte oluşturmak istediği yapının doğurduğu siyasal gerilimlere dayanmaktadır. Dolayısıyla bu döneme modernleşme üzerinden atfedilen ilerici-gerici, aydın-muhafazakâr dikotomileri oturduğu retoriğin, klasik dönemin siyasal ideolojisinden kopmanın değil, Osmanlı siyasasının kendi içindeki mevzi çatışmalarının siyasal söylemi içinde anlam kazandığı görülmektedir. Böylece Nizam-ı Cedid dönemi, İmparatorluğun klasik ile yeni arasında kurmaya çalıştığı dengeli ilişkide kendine özgü bir dönüşüm siyasetinin takip edildiği bir dönem olarak ortaya çıkmaktadır.
Keywords : Nizam ı Cedid, Kalemiye, modernleşme, reform, mutlakiyet