Esbâbu Vurûdi’l-Hadisin Tarihçesi ve Literatürü

Authors : İbrahim SAYLAN

Pages : 41-71

Doi:10.5281/zenodo.3345606

View : 17 | Download : 7

Publication Date : 2019-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Hadislerin vurûd sebeplerinin tespit edilmesi, rivayetlerin doğru anlaşılması ve hadislerden isabetli hüküm çıkarılması açısından son derece önemlidir. Tarihsel sürece bakıldığı zaman mütekaddimûn döneminde birçok hadis ilminde olduğu gibi bu konuya ilk dikkat çeken kişinin İmam Şafii olduğu görülmektedir. O, hadislere verilen cevapların sebeplerinin işitilmemesinin onların mahiyetlerinin yanlış anlaşıldığına dikkat çekmiştir. Bu dönemde yazılan hadis usûlü kitaplarında ise konuyla alakalı müstakil bir başlık açılmamıştır. Ancak kaynaklarda nakledildiği üzere mütekaddimûn dönemine ait her ne kadar günümüze ulaşmasa da bazı müstakil eserler mevcuttur. Bunların ilki Ebû Hafs el-Ukberî’nin insert ignore into journalissuearticles values(ö. 339/950); yazmış olduğu eserdir. Müteahhirûn döneminde ise esbâbu vurûdi`l-hadîsin hadis ilimlerinin bir bölümü haline geldiği görülmektedir. Esbâb-ı vurûdu bir kavram olarak kullanan ilk âlim İbn Dakîk el-Îd’dir. insert ignore into journalissuearticles values(ö. 702/1302); Esbâbu vurûdi`l-hadîsi hadis usûlü kaynaklarında bir hadis ilmi olarak ele alan ve müstakil bir başlık açan ise Bulkînî’dir. insert ignore into journalissuearticles values(ö. 805/1403);  Müteahhirûn döneminde yazılıp günümüze ulaşmış olan eserler ise Suyûtî’nin insert ignore into journalissuearticles values(ö.911/1505); Esbâbu vurûdi’l- ḥ adîs ev el-luma‘ fî esbâbi’l- ḥ adîs ve İbn Hamza’nın insert ignore into journalissuearticles values(ö.1120/1708); ise el-Beyân ve’t-ta‘rîf fî esbâbi vurûdi’l- ḥ adîsi’ş-şerîf’idir.  Bu konuda eser yazan müelliflerin aynı zamanda fakîh olması bizi esbabı vurûd meselesinin fıkhî çevrelerden hadis dünyasına geçtiği kanaatine sevk etmektedir. Çalışmamızda bu çerçevede esbâbu vurûdi’l-hadis ilminin tarihsel süreç içerisinde geçirdiği evreler ortaya konulmaya çalışılacaktır. Biz çalışmamızda bu noktadan hareketle esbâbu vurûdi`l-hadîs meselesinin tarihsel süreç içerisinde nasıl bir seyir izlediğini ortaya koyarak hadis ilmine bir katkıda bulunmayı amaçlamaktayız.
Keywords : Hadis, esbâb ı vurûd, Bulkînî, el Luma, el Beyân, Suyûtî