Onomasti̇c i̇magery i̇n Nasi̇mi̇’s di̇vans and i̇ts poeti̇c and styli̇sti̇c features

Authors : Səadət ŞIXIYEVA

Pages : 159-166

View : 3 | Download : 4

Publication Date : 2021-08-26

Article Type : Research Paper

Abstract :XIV əsr Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli şairlərindən olan Seyid İmadəddin Nəsimi sözün mümkün anlamlarını sənətkarlıqla istifadə edən həssas bir şair, kəlmələrə yeni mənalar qazandıran, ifadə imkanlarını daralda və ya genişləndirə bilən bir söz ustasıdır. Şairin təkcə ümumi deyil, xüsusi isimlərin də anlamları və yazı biçimlərinə yozum verə bildiyini görürük. Nəsiminin fərdi interpretasiyaları arasında şəxs adlarına yüklədiyi poetik anlamlar xüsusilə diqqəti çəkir. Şair təxəllüsü insert ignore into journalissuearticles values(Nəsimi); kimi öz adına insert ignore into journalissuearticles values(İmad);, sələfi Hafız Şirazinin təxəllüs insert ignore into journalissuearticles values(Hafız); və adına insert ignore into journalissuearticles values(Şəmsəddin);, mürşidi Fəzlullahın təxəllüs insert ignore into journalissuearticles values(Nəimi); və adlarına insert ignore into journalissuearticles values(Şəhabəddin, Fəzlullah);, yaxın dostu və məsləkdaşı Əliyyül-Əlanın adına insert ignore into journalissuearticles values(Əli); müxtəlif fəlsəfi-bədii anlamlar yükləmişdir. Dini insert ignore into journalissuearticles values(hz. Ali və ona verilən çeşidli adlar insert ignore into journalissuearticles values(Əsədullah, Şiri-Yəzdan, Heydəri-Kərrar və s.);); və ədəbi insert ignore into journalissuearticles values(Nizami və qəhrəmanları insert ignore into journalissuearticles values(Xosrov, Şirin, Şəkkər…);, Əttar və s.); adlardan yararlanan şair onlara poetik funksiyalar verməklə bədii təxəyyülün elementi kimi istifadə etmişdir. Hürufi şair mürşidini çeşidli adlarla xatırlasa da, məhz Fəzlullah onun poetik təxəyyülünün ilham qaynağıdır, məhz bu ad bir çox poetik və təsəvvüfi yozumlara yol açır. Göründüyü kimi, Nəsimi şeirində ədəbi, tarixi və xəyali adlar şeir sənətinin elementləri kimi istifadə olunur və poetik-üslubi xüsusiyyətlər kəsb edir.
Keywords : Nəsimi, divan, şəxs adı, məcaz, üslub