Akran Zorbalığını Önlemede Okul Tabanlı Müdahale Programları: Sistematik Derleme

Authors : Aynur UYSAL TORAMAN, Şafak DAĞHAN, Ökkeş KISA

Pages : 359-399

Doi:10.47793/hp.936791

View : 19 | Download : 9

Publication Date : 2021-06-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu sistematik derlemede, öğrencilerin akran zorbalığı davranışını önlemeye yönelik okul temelli eğitim programlarının etkililiğini değerlendirmek üzere yapılmış randomize kontrollü ve yarı deneysel araştırmaların sonuçları doğrultusunda elde edilen kanıtlar incelenmiştir. Derlemede “Pubmed, Wiley Interscience, Sciencedirect ve Academic Search Complete insert ignore into journalissuearticles values(EBSCOHOST); veri tabanından erişilen toplam dört veri tabanından ulaşılabilen, Ocak 2016- Ocak 2021 yılları arasında yapılan araştırmalar incelenmiştir. Bu veri tabanlarında İngilizce olarak “bullying, violence, school health, nursing, children, training, intervention, prevention” anahtar kelimeleri ile tarama yapılmıştır. Bu bağlamda; araştırmaya dahil edilme kriterlerine uyan 51 çalışma sistematik derleme kapsamında değerlendirilmiştir. Dahil edilen araştırmaların 36’sı yarı deneysel, 15’i randomize kontrollü deneysel araştırma tasarımına sahiptir. Bu müdahale araştırmalarında, akran eğitimi, iletişimi güçlendirmek, ebeveyni eğitime dahil etme, öğretmenleri eğitim sürecine katmak, oyun temelli programlar, modele dayalı programlar yer almıştır. Elde edilen araştırma sonuçlarına göre farklı kültürlerde ve eğitim sistemlerinde yapılmış okul temelli uygulanan eğitim programlarının zorbalık davranışını önlemede etkili olduğu saptanmıştır. Özellikle İlkokul, ortaokul ve liseler, çalışmaların etkili olduğu alanlardır. Bu sistematik derlemede incelenen çalışmalar okul rehberlik ve psikolojik danışmanları, psikologlar, sosyal hizmet uzmanları, halk sağlığı hemşirelerine ve okul hemşirelerine rehberlik edebilir. Bununla birlikte okullarda zorbalık davranışını önleme programlarının etkisini değerlendirmek için modellere dayalı, ebeveyn, okul görevlilerinin dahil edildiği ve disiplinlerarası kanıta dayalı çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır.
Keywords : zorbalık, şiddet, okul sağlığı, hemşirelik, çocuk, eğitim, müdahale