TÜRKİYE’DE VE OECD ÜLKELERİNDE MALİ PLANLAMA: KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ

Authors : Ferhat Akbey, Bilgehan Yaman

Pages : 42-71

Doi:10.31457/hr.1604519

View : 148 | Download : 108

Publication Date : 2024-12-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Devletler özelinde planlama kavramı, özellikle son yüz yıldır öne çıkan ve son yıllarda önemi oldukça artan kavramların başında gelmektedir. 20. Yüzyılın başlarında kalkınma planlamaları ile başlayan süreç, 1990’lı yıllarda performans esaslı bütçelemenin de etkisiyle stratejik plan, performans programı, orta vadeli harcama sistemi ve faaliyet raporu ile devam etmiştir. Türkiye’de, 1930’larla birlikte sanayi planları, 1960’lardan itibaren ise kamu kesiminin faaliyetleri arasına kalkınma planları dâhil olmuştur. 2000’li yılların başlarında ise 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile birlikte, kamu kesimi bünyesine diğer planlama unsurları dâhil olmuş ve planlama araçlarının kapsamı genişlemiştir. Dünyada da Türkiye’de olduğu gibi planlama kavramının önemi giderek artmaktadır. Bu kapsamda özellikle AB üye ülkeleri kalkınma planlarını AB mali kuralları ve fonları kapsamında gerçekleştirirken, diğer planlama unsurlarının Türkiye ile karşılaştırıldığında daha esnek ve faaliyet odaklı olduğu gözlemlenmiştir. OECD üye ülkeleri genelinde ise sürdürülebilirlik ve dijitalleşme, planlamanın temel unsurlarını oluşturmuştur. Nitekim Türkiye, planlama unsurlarının tümünde yasal olarak zorunlu ve belirli yıl aralıklarla hazırlanması gereken sıkı bir görünüm ortaya koymaktadır. Ancak planlarda sürdürülebilirlik, yeşil dönüşüm, dijitalleşme gibi unsurlara daha fazla yer vermesi gerekmektedir.
Keywords : Mali Planlama, Kalkınma Planı, Orta Vadeli Harcama Sistemi, Performans Programı, Faaliyet Raporu