Türk Kültüründeki Yapraklı Panayırları ile Arap Kültüründeki ‘Ukâz Panayırlarının Benzerlikleri

Authors : Özlem ÜNALAN, İbrahim ÜNALAN

Pages : 590-601

Doi:10.33709/ictimaiyat.1144557

View : 19 | Download : 8

Publication Date : 2022-11-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Yapraklı panayırı, Çankırı’nın Yapraklı İlçesi’nde kurulmuş eski bir panayırdır. Yapraklı panayırı kurulduğu dönemlerde; Anadolu’dan, Mısır, İran ve Suriye gibi ülkelerden gelen ürünlerin ticaretinin yapıldığı önemli bir mekân hâline gelmiştir. Panayırda, eğlenceler, yarışmalar düzenlenmiş ve çeşitli kültürel etkinlikler tertip edilmiştir. Ayrıca yapraklı panayırı âşıkların sanatlarını icra ettikleri merkezlerden biri olmuştur. Önceleri ticari amaçla kurulan bu panayır, daha sonra kültürel alışverişe de sahne olmuş ve âşıklar için edebî bir muhit hâline gelmiştir. Arap halkının sosyal ve kültürel hayatında önemli gelişmeler sağlayan ‘Ukâz panayırında da ticaret, eğlence ve yarışmalar ön plana çıkmıştır. Şiir okuma yarışmaları Arap edebiyatının gelişmesinde etkili olmuştur. Yarışmada beğenilen şiirler, Kâbe’nin duvarına asılmış ve yarışmaları kazananlara çeşitli ödüller verilmiştir.Âşıklık geleneğinde, âşıkların sanatlarını ortaya koydukları Yapraklı panayırı, Arap edebiyatının gelişmesinde büyük rol oynayan ‘Ukâz panayırına benzemektedir. ‘Ukâz’da bir kabilenin şairi müşaare neticesinde kendisine ve kabilesine şöhret sağladığı gibi Yapraklı’da da muammayı çözen ve atışmalarda kendini ispatlayan şairler de aynı şöhreti sağlamıştır. Her iki panayır da gerek kuruldukları mekân ve zaman gerekse kendi edebiyatlarına katkıları bakımından birbirleriyle benzerlikler taşımaktadır. Bu çalışmada Yapraklı ve ‘Ukâz panayırlarının sosyal ve kültürel özellikleri ele alınmış, Türk ve Arap kültüründeki yeri ortaya konulmuştur. Ayrıca Yapraklı ve ‘Ukâz panayırlarının çeşitli açılardan karşılaştırılması yapılarak ortak noktaları tespit edilmiştir.
Keywords : Arap Edebiyatı, Halk Edebiyatı, Panayır, Ukâz, Yapraklı