Bir Şehir Filozofu Olarak Henri Lefebvre ve Gündelik Yaşam Sanatı

Authors : Senem KURTAR

Pages : 200-219

View : 15 | Download : 12

Publication Date : 2013-09-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Şehir, somut ve sınırlı bir üretim alanı değil; yaşayan, canlı, değişken, karmaşık olanaklardan oluşan bir ouevre gibidir. Onu, tüm bu oluşumsallığı içerisinde görebilmek için bakışlarımızı içerisinde var olduğumuz yere yani gündelik yaşama çevirmemiz gerekir. Şehrin kalbi gündelik yaşamda atar. Bu nedenle, çağımız modern kent insanı için, tek bir ülküden söz edilebilir: Gündelik yaşam sanatı. Çünkü modern kent insanı, artık ne alet yapmasıyla, ne iş gücü ya da emeğiyle ne de ussallığıyla tanımlanamaz. Tüm bunlardan geriye tek bir şey kalmıştır: Şehrin devasa akışında tutunan gündelik insan varoluşu. O, tarihteki tüm anlamlarını kapitalizmin hızlı gelişimiyle birlikte yitirmiştir.  Bu yitim, beraberinde, gündelik yaşamın anlamını sorgulama çabasını getirmiştir. Gündelik yaşamı düşünsel izleğinin temel sorunu ve hatta kaynağı olarak konumlandıran ve bu yolla, şehrin ve kentliliğin anlamını sorgulayan gerçek bir şehir filozofu olarak Henri Lefebvre, bu konudaki en köktenci çaba olarak karşımıza çıkmakta ve bize çarpıcı bir çözümleme yapmaktadır. Onun gündelik yaşam çözümlemesi, bir eleştiridir ve modern gündelik yaşama eleştirel yaklaşmanın devrimsel niteliğine yoğunlaşmıştır. Çünkü ona göre, insan varoluşu, yaşam ve kentlilik olgusunu birbirine zincirleyen kapitalizm, artık ekonomiye değil; tümüyle gündelik yaşama dinamiklerine özgü bir şeye dönüşmüştür. Lefebvre`ın bir gündelik yaşam manifestosu sunan bu düşünceleri bütünüyle tek bir şeye işaret eder: Bugün, kapitalizmin yıkıcı etkilerini ortadan tamamen kaldırmaksa arzulanan, başka bir deyişle, bir devrim söylemi ise tüm ülküleri, düşleri ya da kent ütopyalarını süsleyen, o halde, en köktenci dönüşüm için, ne ekonomi ne de politikaya bakılmalıdır. Bakışların kilitlenmesi gereken tek bir yer vardır: Gündelik yaşam ve modern kent insanı. Bu bağlamda, Lefebvre’ın eleştirel köktenciliği, gündelik yaşamı, kapitalizmin ürettiği mekân ve zaman algısında çözümlemesindedir. Çünkü ona göre, insan varoluşu, şehir ve yaşamın akışının bir arada oluşması, zaman ve mekân duygusuyla ilintilidir. Bu çalışma, Lefebvre’ın dondurulmuş zaman ve onun en belirgin açılımı olan kapitalist mekân arasına sıkışmış şehrin eleştirel felsefesini yapma ülküsünü, gündelik yaşama sanatı ışığında tartışmayı hedeflemektedir.
Keywords : şehir, gündelik yaşam, kapitalizm, kentli lik, mekân, zaman