‘Kentsel Yıkımın’ Politik Ekolojisi: Nevşehir Kalesi ve Çevresi Kentsel Dönüşüm Projesi Örneği

Authors : Nejdet ÖZBERK

Pages : 200-228

View : 17 | Download : 10

Publication Date : 2018-05-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Dışlayıcı ve otoriter kamu politikaları, istenen sonuçları her zaman vermez. Bu toplumsal gerçeklik kentsel dönüşüm örneğinde kentleşme ve çevre politikaları için de geçerlidir. Otoriter toplum mühendisliği projeleri olarak kentsel dönüşüm uygulamalarının çoğu zaman öngörülmedik sosyal ve çevresel yıkımlara yol açtığı görülür. Bu yüzden kentsel dönüşüm uygulamalarının toplumun farklı kesimleri ve kurumları arasındaki iktidar ilişkileri açısından değerlendirilmesi gerekir. Bu değerlendirme iktidar ilişkileri analizine odaklı bir yaklaşım olan kentsel politik ekoloji çerçevesinden yapılabilir. Bu makale Nevşehir’de uygulanan ve eski kentin on dört mahallesinin insert ignore into journalissuearticles values(yaklaşık yarısını); yıkımıyla sonuçlanan bir kentsel dönüşüm projesi örneği üzerinden Türkiye’de mekânsal politikaların yeni dinamiklerini farklı bir perspektiften, kentsel politik ekoloji perspektifinden açıklamayı amaçlamaktadır. Bir örnek olarak Nevşehir üzerinden devletin basitleştirilmiş kentsel tasarım projelerinin karmaşık kentsel gerçeklikle nasıl çeliştiği, onu nasıl yadsıdığı, bir kent merkezinin tarihini, çevresini ve toplumsal deneyimlerini nasıl yok ettiği açıklanmaya çalışılacaktır. Bu araştırmadaki ampirik bulgular, Nevşehir’deki kentsel yıkım projesinin James Scott’un genel okunaklılık ve basitleştirme yaklaşımına uyduğunu önermektedir. Scott, devletlerin toplumsal mühendislik projelerinin nasıl toplumsal ve ekolojik felaketlerle sonuçlandığını inceler. Örneğimizde merkezi hükümet yerel katılımı dışlayarak bir kent merkezini toprak değerini maksimize etmek ve genel kent imajını iyileştirmek adına yüksek modernist ideolojiye dayanarak yıkmaya karar verdi. Fakat bu otoriter yüksek modernist kentsel dönüşüm girişimi örneği sadece yerel toplulukları, ekolojiyi ve bilgiyi yadsımadı, ayrıca uygulanması kentin ve onun bir parçası olan ilişkilerin, yerel kültürün, kültürel mirasın ve tarihsel kimliğin de silinmesiyle sonuçlandı.
Keywords : Kentsel politik ekoloji, James C Scott, Okunaklılık ve basitleştirme projeleri, Kentsel dönüşüm, Nevşehir