Eko-Anarşizm İçin Karşılaştırmalı Bir Analiz: Kropotkin/Bookchin Örneği

Authors : H Sevgi ZENGİN

Pages : 229-258

View : 17 | Download : 11

Publication Date : 2018-05-01

Article Type : Review Paper

Abstract :Ekolojik düşünce, biyoloji alanındaki gelişmelere dayalı analizlerin sosyal bilimlere yansıması bağlamında, yeni sol hareketlerle eklemlenerek ortaya çıkan modern bir düşünce tarzıdır. Söz konusu düşünce, doğa ile insan arasındaki ilişkiyi evrensel bütünlüğün eşit bir bileşeni olarak insan kavrayışına kaydırırken aynı insanın politik özne konumunu da tartışmaya açmıştır. Yeni solun, doğaya tahakküm eden özneye odaklı analizleri, eko-anarşizmin önünü açarak Bookchin ve Kropotkin açısından ekolojik dengeye dayalı anarşist bir toplum önerisini de inşa eder. Marksizmden koparak eko-anarşizme kayan bu figürler, kapitalizm eleştirisi yaparak çevrecilikten farklı olarak, yeni bir toplum oluşturma iddiasında olmuştur. Bu makalede ekoloji hareketini hazırlayan bilimsel ve felsefi gelişmeler değerlendirilerek eko-anarşizmin toplum projesinin yapısal özellikleri analiz edilmeye çalışılmıştır.  Bookchin ve Kropotkin gibi sol ekolojistler meseleyi sınıf tartışmasından otorite karşıtlığına kaydırmaları itibariyle ekolojiyi anarşist mevziden yorumlamışlardır. İnsanın doğa üzerindeki tahakkümü, insanın insan üzerindeki tahakkümüne yol açtığına göre insan üzerindeki otoritenin kırılması bu ilişkiyi çözmekle gerçekleşir. Dolayısıyla adem-i merkezi, biyo-bölgesel üretim tarzıyla iktidarı yerel cemaatlere devretmeyi öneren bu tavır sistemi yeniden üreten çevrecilikten de ayrışır. Marksizmin toplumsal tahakküm ilişkilerini içselleştiren emeğin sömürüsü kavramını terk ederek Marksizmden kopan eko-anarşistler köktenci kapitalizm eleştirisi üzerinden doğayı koruyan sanayi fikrine yaslanan çevreciliğe de uzaktır. Doğada erekselliği reddeden eko-anarşizmin önerdiği yenidünyanın anahtarı kendiliğindenliğe dayalı ekosistem olacaktır.
Keywords : Evrim teorisi, Eko anarşizm, Yeni sol