Mardin`de İki Modern İnşa: Mardin Kışlası ve Müzeye Dönüşümü

Authors : Evrim DÜZENLİ, Halil İbrahim DÜZENLİ

Pages : 648-677

Doi:10.31198/idealkent.769983

View : 10 | Download : 11

Publication Date : 2020-08-31

Article Type : Research Paper

Abstract :XVIII. yüzyıldan itibaren, zayıflayan Osmanlı devlet otoritesini güçlendirmek amacıyla idari, ekonomik, askerlik, eğitim, vd. alanlardaki yeni örgütlenmelere bağlı olarak ortaya çıkan yeni mekansal ihtiyaçlar, yeni yapı türlerinin ortaya çıkışını da beraberinde getirir. Kışlalar, bu yeni yapı türleri arasında yer alır. Bu bağlamda XIX. yüzyıl sonlarında inşa edilen Mardin Kışlası, Mardin şehri için artan merkeziyetçilikten bahsetmeye imkan tanırken, şehirde gerçekleştirilmeyi bekleyen mekansal inşaların da habercisidir. Yaklaşık bir yüzyıl sonra kışlanın müzeye dönüştürülmesi ise, şehrin de tarihselleştirilmesi suretiyle küresel kültür ekonomisine eklemlendiği ikinci bir mekansal inşa deneyimine öncülük eder. Sonuç olarak, değişen “zamansallıklar” ile beraber şehirde iki ayrı yenileşme/modernleşme biçiminin ortaya çıktığından bahsedilebilir. Çalışmada, XIX. yüzyıl sonunda inşa edilen Mardin Kışlası ve Kışla’nın XXI. yüzyıl başlarında müzeye dönüşümü faaliyetleri üzerinden, Mardin şehrinin temas ettiği modernleşme deneyimleri irdelenecektir. Bu amaçla, başlangıç olarak; kısıtlı bir literatüre sahip olan yapı ile ilgili rölöve ve restorasyon projelerinden faydalanılmış, yerinde tespitler gerçekleştirilmiştir. Yapının, XIX. yüzyıl Osmanlı kışlaları içindeki konumunu belirleyebilmek amacıyla bir kışla literatürü toparlanmış, müze deneyimi ise, XXI. yüzyıl müzecilik düşüncesi ve koşulları üzerinden değerlendirilmiştir. Her iki durumda elde edilen sonuçlar, şehir içindeki mekânsal karar ve örgütlenmeler, aktörler, müdahale biçim ve yöntemleri bakımından değerlendirilmesi ile şehirdeki modernleşme yaklaşımları ortaya konmaya çalışılmaktadır.
Keywords : mardin, kışla, müze, osmanlı, cumhuriyet, modernleşme