Endüstri Mirasının Korunması ve Dönüşümü: Malatya Şeker Fabrikası Yerleşkesi Örneği

Authors : Fahriye YAVAŞOĞLU, Can Giray ÖZGÜL

Pages : 972-996

Doi:10.31198/idealkent.680959

View : 18 | Download : 9

Publication Date : 2020-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Ekonomik yeniden yapılanma, sermayenin mantığı ve ihtiyaçları doğrultusunda kentsel mekânı dönüştürmekte ve kentsel politikanın belirlenmesinde merkezi bir konumda bulunmaktadır. Dolayısıyla mekân politikaları çerçevesinde 1980 sonrası gerçekleştirilen kentsel dönüşüm uygulamaları, kentsel mekânı sermaye için yatırım alanına dönüştürmektedir. Sermaye birikimine yönelik dönüşüm uygulamalarıyla kentsel mekânların biçiminin, işlevinin ve algısının yeniden üretildiğini ve yaşam biçiminin dönüştürüldüğünü söylemek mümkündür. Bu bağlamda endüstri mirası ve kültürel miras olarak değerlendirilebilecek endüstri alanları da tarihsel, toplumsal ve kültürel değeri gözetilmeksizin çeşitli gerekçelerle kentsel değişim değeri insert ignore into journalissuearticles values(toprak rantı, spekülasyon); ön planda tutularak dönüştürülmektedir. Bir başka ifadeyle, üretimin yerini alan inşaat ve finans sektörleri, işlevini yitirdikleri veya kent içinde atıl alanlar oldukları iddiasıyla kamu mülkiyetinde olan endüstri alanlarına yönelmektedir. Özelleştirme ve sanayisizleşme gibi neoliberal uygulamalar, ekonomik ve yapısal dönüşümlerle bağıntılı olarak, Türkiye’de şeker rejimini de yeniden düzenlemiştir. Şeker rejiminin yeniden düzenlenmesine yönelik mevzuat değişiklikleri insert ignore into journalissuearticles values(1996); kapsamında, şeker fabrikaları yerleşkeleri ve taşınmazları özelleştirme programına alınmış insert ignore into journalissuearticles values(2000); ve neticesinde Cumhuriyetin ilk sanayi yatırımları olan Şeker Fabrikası Yerleşkelerinde mülkiyet dönüşümleri ve fiziksel yapı dönüşümleri başlamıştır. Çalışma, Türkiye’de devlet eliyle kurulan endüstri yerleşkelerinden biri olan Malatya Şeker Fabrikası Yerleşkesi’nin kuruluşundan günümüze geçirdiği dönüşümü ele almakta ve endüstri mirası olarak korumak yerine müdahaleler sonucu farklı ekonomik sektörlerin kullanımına açılmasını tartışmaktadır.
Keywords : kentsel dönüşüm, kültür mirası, Malatya şeker fabrikası, endüstri mirası, özelleştirme