Kamusal Mekân Kalitesini Yükseltmek İçin Kentsel Tasarım Araçlarından Nasıl Faydalanabiliriz?

Authors : S Nur YENER METİN, Sibel POLAT

Pages : 115-145

Doi:10.31198/idealkent.880223

View : 21 | Download : 9

Publication Date : 2021-09-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Kamusal mekanlar geçmişten beri toplumsal yaşamın gelişmesinde ve sürdürülmesinde önemli roller üstlenmektedir. Sosyalleşme ve ticaret olanakları sunmaktan, kent kültürünü ve kimliğini korumaya, toplumun fiziksel ve ruhsal sağlığını geliştirmekten, hizmetlere ve bilgiye erişmeye kadar pek çok gereksinim kamusal mekanlar tarafından sağlanır. Bu durum kamusal mekanların fiziksel, sosyal ve ekonomik boyutlarıyla birlikte yönetimini gerektirir. Bütüncül bir bakış açısıyla yönetilmeyen kamusal mekanlar bakımsızlık, kalitesizlik, terkedilme, güvensizlik, özelleşme gibi pek çok sorunla karşı karşıya kalabilir. Bu sorunların önüne geçebilmek için bugün pek çok gelişmiş ülkede kamusal mekanları tasarlamaya ve geliştirmeye yönelik kentsel tasarım araçları kullanılmaktadır. Ülkemizde ise kentsel tasarım araçları geliştirme konusundaki deneyimler henüz yetersiz olduğundan, bu çalışmada kamusal mekan kalitesinin arttırılmasında kentsel tasarım araçlarının rolünü araştırmak amaçlanmıştır. Çalışmada öncelikle literatür araştırması yapılarak kamusal mekan kalitesini oluşturan boyutlar, kriterler ve bileşenler tanımlanmıştır. Daha sonra yedi farklı kentten seçilmiş kentsel tasarım araçlarında kamusal mekanlarda kaliteyle ilgili hangi bileşenlerin ve tasarım ilkelerinin öne çıktığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, Türkiye’de kamusal mekanların kalitesini arttırmak için geliştirilecek bir tasarım rehberinde yer alması önerilen kalite kriterleri ve bileşenleri tanımlanmış, bunların uygulanma alanları ve tasarım ilkeleri oluşturulmuştur. Yapılan çalışmanın Türkiye’deki kamusal mekanların geliştirilmesine yönelik tasarım rehberlerinin hazırlanmasında merkezi ve yerel yönetimlere yol göstereceği düşünülmektedir.
Keywords : kamusal mekan, kamusal mekan kalitesi, kentsel tasarım araçları, tasarım rehberleri