Devr-i Hürriyetten Devr-i Cumhuriyete Bir Hafıza Mekânı: Abide-i Hürriyet

Authors : Elif Balam SIZAN

Pages : 2898-2933

Doi:10.31198/idealkent.1123218

View : 15 | Download : 10

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makale bir Hafıza Mekânı olarak Abide-i Hürriyet’i ele almıştır. Anıtın inşası, biçimlendirilmesi ve yeniden üretilmesi konu edilmiştir. Yüzyılı aşan tarihselliği ile mekân, nesnesi olduğu her siyasal iktidar için hatırlatmanın ya da unutturmanın bir aracı haline gelmiştir. Hafızanın toplumsallaşması olarak hatırlatma ya da unutturma, iktidar tarafından inşa edilen mekânın deneyimlenmesi ile demektir. Mekân deneyimi hem katılımcı hem de dışlayıcı bir edimdir. Abide-i Hürriyet de bu hem katılımcı hem de dışlayıcı edimi izleyebileceğimiz bir tarihselliği ifade eder. Anıtın özgünlüğü belirli anları öne çıkarmıştır. 1908 Devriminden Cumhuriyet Türkiye’sine bu anlar, siyasal iktidarın mekân ile ilgili karar aldığı ve almaya zorlandığı dönüm noktaları olmuştur. Mahmut Şevket Paşa’nın cenaze töreni, 1942’de Talat Paşa’nın, 1951’de Mithat Paşa’nın, 1996 yılında Enver Paşa’nın cenazelerinin Hürriyet Tepesi’ne taşınması mekânı yeniden inşa eden anlardır. Meşrutiyet mücadelesinin tarihi kimliklerinin cenazeleri anıtın gölgesine taşındıkça zamandan bağımsız bir tarihsel bloğu ortaya çıkarmıştır. Tarihsel blok mekânı inşa edenler ve mekânı biçimlendirenler arasındaki sürekliliktir. Bu çalışma, Abide-i Hürriyet\`i tarihsel bloğun simgeselleşmiş mekânı olarak ele almış ve yüz yılı aşan mekânsal varlığını izlemiştir.
Keywords : Mekan, Hafıza, Abide i Hürriyet, Hatırlama, Unutma