Mediko-Sosyal Katmanlarıyla Kirazlıyayla (Uludağ) Sanatoryumu

Authors : Deniz Avcı

Pages : 1068-1107

Doi:10.31198/idealkent.1455335

View : 41 | Download : 36

Publication Date : 2024-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Bursa’nın Uludağ mevkiinde bulunan ve mimarlar Leman Tomsu ve Emin Onat’ın kariyerlerinde önemli bir mimari ürün olan Kirazlıyayla (Uludağ) Sanatoryumunu incelemektedir. 20. yüzyıl ortası Türkiye’si hakkında sergilemekte olduğu mediko-sosyal ve kültürel katmanlar dört ana başlık altında değerlendirilmiştir. Veremin politik bir söylem ve Cumhuriyet sağlık propagandası olması; “ayrıcalıklı sağlık” yaklaşımının toplumsal yankıları olarak Bursa Verem Savaş Derneğinin sanatoryum hakkındaki görüşleri ve kurumsal yansımaları olarak “ayrıcalıklı oda”; 20. yüzyıl ortası Türkiye’sinde kadın mimarın rolü ve kültürel miras olarak değerlendirildiğinde günümüzdeki yeni işlevi tartışılmıştır. Sağlık propagandasında önemli bir rol oynasa bile Bursa’nın veremle savaşında etkili olmadığı, ücretli sağlık hizmetinin – her ne kadar bu farklılık odaların dekoruna indirgense bile – ayrıcalıklı bir hizmeti ve sağlıkta sınıf ayrımını gösterdiği ve projenin kadın mimarı Tomsu’ya projenin diğer eş mimarına verilen hak ettiği kredinin verilmediği tespit edilmiştir. Dahası, günümüzde kompleksin koruma ve yeniden işlevlendirme sonucundaki güncel işlevi, tarihsel ve mediko-sosyal bağlamıyla değerlendirildiğinde, kültürel mirasımız olan bu örneğin – benzerleri gibi – riskte olduğu tespit edilmiştir.
Keywords : sanatoryum, verem, sağlık mimarisi, Bursa, 20 yüzyıl ortası Türkiye