Normatif Çerçeveleme Kapsamında Bir Yaya Kaldırımı Peyzaj Tasarımı Örneği

Authors : Sinem Kızılaslan

Pages : 2577-2602

Doi:10.31198/idealkent.1448502

View : 38 | Download : 57

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Kentsel mekân planlaması ve tasarımında odak nokta insanların ihtiyaçlarıdır. İnsanların hizmet ve olanaklara erişim kolaylığı, teknolojik gelişmeler, gelişmiş alt yapı sistemleri, gelişmiş ulaşım hatları vb. birçok nedenle kentsel mekânlar gelişmiş bir toplumun göstergesi olarak düşünülmektedir. Kentsel mekânların sahip olduğu ya da sahip olması gereken bu özellikleri için fiziksel çevre ana kaynaktır ve sınırsız değildir. Günümüz kentlerinin başılıca gerçeği kısıtlı olan çevresel kaynaklarla insanların temel ihtiyaçlarının karşılanamamasıdır. Bu bağlamda kentlerdeki hızlı nüfus artışıyla yapılaşmanın ve taşıt trafiğinin artması yürünebilir alanların azalmasına ve giderek yetersiz hale gelmesine neden olmuştur. Oysa yürümek, insan sağlığına olan olumlu etkilerinin yanında insanların çevrelerini algılayabilmelerinde de ön koşullardan biridir. Ayrıca yürünebilecek alanların azalması sosyal bir varlık olan insanın diğer insanlarıla olan iletişimini de olumsuz etkileyebilmektedir. Bu nedenlerle kent içinde yürümeye el verişli alanların arttırılması gerekmektedir. Yaya kaldırımlarının birincil görevi yaya sirkülasyonunu sağlamak olsa da günümüz kentlerinde başta kaldırım genişlikleri ve kaldırım yükseklikleri olmak üzere kaldırımlar birçok özellikleri ile çoğu zaman yürümeye elverişli ortamlar olamamaktadırlar. Oysa doğru tasarlanan yaya kaldırımları insanları yürümeye teşvik ederek yürümekle ilişkili olan alt hedeflerle de kent insanına fayda sağlayabilir. Bu çoklu yapı Amaç Çerçeveleme Teorisi’nin (Goal Framing Theory) modüler yapısıyla benzerlik göstermektedir. Çalışma kapsamında seçilen mekân tasarımları ve kentsel donatılar; yerlere çöp atılmaması, insanların hareket etmeye yönlendirilmesi, yaban yaşamının korunması bağlamında, normatif hedefler kapsamında değerlendirilmiştir. Çalışmanın devamında Normatif Çerçeveleme kapsamında 3D modelleme yöntemiyle Samsun ilinin Atakum ilçesinde bulunan bir yaya kaldırımının; kaldırım genişliği, kaldırım yüksekliği, çevresiyle ilişkisi ve kullanım yoğunluğu göz önünde bulundurularak, düzenleme çalışması yapılmıştır. Yapılan çalışmayla yürümeye teşvik eden ve olanak sağlayan bir yaya kaldırımı peyzaj tasarımı önerisi sunulmuştur.
Keywords : Amaç çerçeveleme teorisi, normatif çerçeveleme, kaldırım tasarımı, erişilebilirlik