Çorum Binevler Kooperatifinin Dönüşümü

Authors : İdris Can Irız, Muhammet Şehadet Karatoprak

Pages : 31-61

Doi:10.31198/idealkent.1541199

View : 144 | Download : 98

Publication Date : 2025-04-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Cumhuriyet’in ilanıyla Türkiye, imar faaliyetlerinde hızlı bir değişim sürecine girmiştir. 1950’lilerden sonra başlayan yoğun kentleşme konut arzının yetersiz kalmasına ve barınma sorunlarına yol açmıştır. Geleneksel mahalle dokusunun yerini gecekondular, apartmanlar ve villaların aldığı dönemde, modern mimari anlayışını koruyarak geleneksel mahalle kültürünü yaşatmayı amaçlayan Çorum Binevler Projesi, Behruz Çinici ve Altuğ Çinici ofisi tarafından tasarlanmış bir pilot proje niteliğindedir. Çalışmanın amacı Binevler Projesi\\\'nin bağlamsal ve morfolojik değişimlerini inceleyerek başlangıçta planlanan tasarımı ile mevcut durumunu karşılaştırmaktır. Bu kapsamda Binevler’in mevcut fiziksel durumu ve çevresel özellikleri analiz edilmiştir. Orijinal tasarım planları, mevcut haritalar ve tarihi dokümanlar ile uydu görüntüleri kullanılarak yerleşimin zaman içindeki değişimi incelenmiştir. Yürünebilirlik ve erişilebilirlik düzeylerini anlamak için de mekân dizimi ve grafik teori analizi yapılmıştır. Yapılan gözlemlerle konutların tipolojilerindeki değişiklikler tespit edilmiş ve yeni yapılarla karşılaştırılmıştır. Analizler sonucunda geçirdiği değişimler incelendiğinde Binevler’in merkezinde ve çevresinde villaların ve sitelerin yapıldığı, çıkmaz sokakların açılarak diğer yollarla bağlandığı ve sokak bağlantılarının çoğaltıldığı tespit edilmiştir. Yürünebilirlik konseptinin istenilen düzeyde uygulanamadığı ve yerel halk ihtiyaçlarını karşılamak için şehir merkezine gitmek zorunda kaldığı görülmüştür. Bunlarla birlikte boş parsellere yapılan yeni binaların da çoğunun Binevler’in özgün dokusuyla uyumsuz olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak başlangıçta güçlü yerleşim fikirleriyle tasarlanan Binevler Projesi günümüzde istenilen sonuca tam olarak ulaşamamış ve yeni bir dönüşüm sürecine girmiştir.
Keywords : Çorum Binevler, grafik teori, mekan dizimi, morfolojik analiz, yürünebilirlik