Meteorolojik karakterli doğal afetlerin uzun yıllar ve mevsimsel dağılımları

Authors : Abdullah CEYLAN, Ali Ümran KÖMÜŞCÜ

Pages : 1-10

View : 12 | Download : 5

Publication Date : 2008-03-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Doğal afetler, toplumun sosyo-ekonomik faaliyetlerini önemli ölçüde aksatan, can ve mal kayıplarına neden olan doğa olayları olarak da tanımlanabilir.Dünya genelinde meydana gelen doğal afetlerin büyük bir kısmını meteorolojik afetler oluşturmaktadır. Ülkemizde en sık görülen meteorolojik karakterli doğal afetler; dolu, sel, taşkın, don, orman yangınları, kuraklık, şiddetli yağış, şiddetli rüzgar, yıldırım, çığ, kar ve fırtınalardır. Bu çalışmada, dolu, fırtına, sel ve orman yangınları gibi meteorolojik karakterli doğal afetlerin uzun yıllar bazında gösterdiği değişimler incelenerek mevcut eğilimlerin varlığı araştırılmıştır. Çalışmada ayrıca, sözkonusu doğal afetlerin mevsimsel ve bölgesel dağılımları da ele alınmıştır. Buna göre, 1940-2006 yılları esas alındığında meteorolojik karakterli doğal afetler açısından yaklaşık 20 yılda bir tekrar eden 3 farklı artış dönemi ve yine 20 yılda bir tekrar eden 3 farklı azalış dönemi kendini göstermektedir. 2000’li yıllardan itibaren doğal afetlerin sayısında artış eğilimi olduğu bariz bir şekilde gözlenmiştir. Sel olaylarının mevsimlik dağılımına bakıldığında ise, kış aylarında meydana gelen sellerin büyük çoğunluğunun Ege ve Marmara Bölgeleri’nde olduğu görülürken, yaz aylarında Karadeniz ve İç Anadolu Bölgeleri ön plana çıkmaktadır. Diğer taraftan dolu afeti ele alındığında ise ülkemizde kış aylarında meydana gelen dolu olaylarının büyük bir kısmının Akdeniz Bölgesi’nde meydana geldiği görülmekte ve bununla birlikte dolu olaylarının yaz aylarında daha çok İç Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgeleri’ne kaydığı görülmektedir. Sel olaylarının meydana gelme sayısına göre ise özellikle Antalya - İzmir kıyı kuşağı ve Marmara Bölgesi’nin en yüksek değerlere sahip olduğu görülmektedir. Ülkemizde meydana gelen orman yangınları alan ve sayı bakımından ele alındığında ise, yangından etkilenen alanlarda bir azalma sözkonusu iken yangın sayılarında ciddî bir artış olduğu görülmektedir. Diğer taraftan kuraklığa maruz kalan alanların uzun yıllar değişimleri incelendiğinde ise özellikle 1955-1960, 1972-1977 ve 1990-1995 yılları arasında kuraklıktan etkilenen alanlarda bir genişleme olduğu ve artış eğilimlerinin 2000 yılından itibaren hızlandığı görülmektedir.
Keywords : Meteorolojik afetler, Afetlerin zamansal dağılımı, Afet etkileri, Sel, Orman yangınları, Kuraklık, İklim değişikliği