Ötrofikasyon ve Su Kalitesi Problemleri-Aksaray Örneği

Authors : Mustafa IŞIK

Pages : 37-44

View : 6 | Download : 4

Publication Date : 2018-08-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, yüzeysel suların kalite bozunmasına neden olan ötrofikasyon olayı Aksaray Mamasın Baraj Gölünde yapılan araştırma bulguları ile birlikte değerlendirilmiştir. Ötrofikasyon doğal bir olay olmakla birlikte sularda deterjan kullanımı, kimyasal gübre kullanımı, atıksu deşarjı, atmosferik çökelim gibi antropojenik etkenlerin son yıllarda yoğunlaşması nedeniyle yüzeysel sulara doğal miktarlarının üzerinde sınırlayıcı besi elementi ismini verdiğimiz azot ve fosforun aşırı şekilde girmesi sonucunda hızlı bir şekilde gerçekleşmesi olayıdır. Aşırı alg çoğalımı ve ölümü sonucunda yüzeysel sularda özellikle de tatlı su göllerinde organik kökenli sediment oluşmasına ve dip kısımlardan başlayarak oksijen eksikliğine neden olmaktadır. Oksijen eksikliğine bağlı olarak suyun özelliklerinde meydana gelen kalite değişimi, bu sulardan içme suyu elde eden bir çok yerleşim yerinde mevcut klasik içme suyu arıtma tesislerinde arıtım hedeflerinin sağlamamasına neden olmaktadır.  Bu çalışmada Aksaray’ın içme sularının büyük çoğunluğunun temin edildiği 1960 yıllarda sulama suyu temini maksadıyla inşa edilip kullanılmaya başlayan,  daha sonra 2000 li yılların başında içme suyu temin edilen  Mamasın Baraj Gölü 1 yıllık süreç boyunca izlenmiş barajın trofik durumu ve su kalitesi değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular barajın trofik durumunun özellikle ilkbahardan başlayarak neredeyse kış mevsimi başlangıcına kadar uzanan bir süreçte hipertrofik seviyede ve bu süre boyunca suda ciddi kalite değişimleri olduğunu göstermiştir. İçme suyu kalite bozukluğunun esasen gölü besleyen kaynaklardan değil göldeki ötrofikasyon probleminden kaynaklandığı tespit edilmiştir. Küresel iklim değişiminin olumsuz etkilerinin şiddetli bir şekilde hissedileceği ülkemizin özellikle bu bölgelerinde mevcut su kaynaklarının korunması daha önemli olduğundan ötrofikasyon süreci, su kalite değişimi, kalite değişimine bağlı olarak ihtiyaç gösteren arıtma teknolojileri ve ötrofikasyon probleminin ortadan kaldırılması ile ilgili çalışmaların merkezi, yerel ve araştırma kurumları tarafından daha yoğun ve koordineli bir şekilde yapılması gerekmektedir.
Keywords : alg, azot, fosfor, göl