ULUSAL ÖNLEME MEKANİZMASI OLARAK TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VE EŞİTLİK KURUMUNUN İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELENİN ÖNLENMESİNDEKİ ROLÜ

Authors : Merve Sisli

Pages : 247-288

Doi:10.69958/ihy.1460741

View : 37 | Download : 36

Publication Date : 2024-08-13

Article Type : Research Paper

Abstract :İşkence ve kötü muamele, uluslararası insan hakları müktesebatında kesin olarak yasaklanmışsa da dünyanın her yerinde devletler bu yükümlülüklerini yerine getirmekten kaçınmıştır. Bunun sonucunda işkence ve kötü muamelenin önlenmesi amacıyla Birleşmiş Milletler tarafından İşkence ve Diğer Zalimane, İnsanlıkdışı veya Aşağılayıcı Muamele veya Cezaya Karşı Ek Seçmeli Protokol 2002 yılında kabul edilmiş ve 2006 yılında yürürlüğe girmiştir. Seçmeli Protokol, işkence ve kötü muameleyle mücadelede reaktif yaklaşımdan proaktif yaklaşıma doğru bir geçiş sağlamış ve alıkonulma yerlerine bağımsız organlarca yapılacak düzenli ziyaretler vasıtasıyla işkence ve kötü muamelenin önlenmesine odaklanmıştır. Diğer uluslararası insan hakları sözleşmelerinden farklı olarak Seçmeli Protokol, işkence ve kötü muameleyi önlemek amacıyla uluslararası bir organın yanında ulusal bağımsız bir organın kurulmasını Taraf Devletler bakımından zorunlu hale getirmiştir. Böylece Ulusal Önleme Mekanizmaları işkence ve kötü muameleyle mücadelede yeni bir aktör olarak ortaya çıkmıştır. Türkiye, Seçmeli Protokol’ü 2005 yılında imzalamış ve 2011 yılında onaylamıştır. 6701 sayılı Kanun ile Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, Ulusal Önleme Mekanizması olarak belirlenmiştir. Çalışmanın odak noktasını Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumuna Ulusal Önleme Mekanizması olarak verilen görev ve yetkilerin Seçmeli Protokol hükümlerine ve Protokol organı olan İşkence ve Diğer Zalimane, İnsanlıkdışı veya Aşağılayıcı Muamelenin Önlenmesi Alt Komitesi’nin yorumlarına uygunluğunun değerlendirilmesi oluşturmaktadır.
Keywords : İşkence ve Kötü Muamele Yasağı, OPCAT, Alıkonulma Yerleri, Ulusal Önleme Mekanizması, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu