ULUSAL İNSAN HAKLARI KURUMLARI KÜRESEL İTTİFAKI (GANHRI) BÜNYESİNDEKİ AKREDİTASYON ALT KOMİTESİ (SCA) TARAFINDAN YAYIMLANAN 2022-2023 YILLARINA AİT RAPORLARA GÖRE ULUSAL İNSAN HAKLARI KURUMLARININ AKREDİTASYON SÜRECİNDE ÖNE ÇIKAN TEMEL SORUNLAR

Authors : Bekir Fatih Bilgi

Pages : 125-162

Doi:10.69958/ihy.1475406

View : 34 | Download : 33

Publication Date : 2024-08-13

Article Type : Research Paper

Abstract :Ulusal İnsan Hakları Kurumları Küresel İttifakı (GANHRI) bünyesinde faaliyetlerini yürüten Akreditasyon Alt Komitesi (SCA), ulusal insan hakları kurumlarının akreditasyonu sürecinde lokomotif konumundadır. Yılda iki kez hazırlamış olduğu raporlarla UİHK’lara yönelik yol gösterici tavsiyelerde bulunan SCA, toplam 20 maddeden oluşan Genel Gözlemlere atıf yaparak bu tavsiyelerini sunmaktadır. Raporlar incelendiğinde Genel Gözlem maddelerinden bazılarının daha öne çıktığı görülmektedir. Her ülkenin kendi koşullarının farklı olmasını gözetmekle birlikte SCA, Genel Gözlem maddelerine yaptığı atıflar ve sunduğu tavsiyelerle evrensel nitelikte kabul ettiği ilkeleri hayata geçirmeye çalışmaktadır. SCA, insan haklarını koruyup geliştirmek ve uluslararası hukukta belli bir yeknesaklığı hakim kılmak amacıyla Paris Prensipleri’ni somutlaştırmaktadır. Bu bağlamda çalışma kapsamında; SCA’nın 2022-2023 tarihlerinde hazırlamış olduğu raporlar incelenerek, Paris Prensipleri’nin nasıl somutlaştırıldığı, akreditasyon sürecinde hangi temel sorunlarla daha çok karşılaşıldığı ve bunlar karşısında UİHK’ların nasıl hareket etmesinin beklendiği tespit edilmeye çalışılmıştır. Böylece Paris Prensipleri’nin varlık sebepleri olarak ortaya konan; bağımsızlık, etkililik (efektiflik) ve çoğulculuğun UİHK’lara hakim kılınmasına ve UİHK’ların akreditasyon süreçlerinde “A” statüsünü nasıl kazanıp muhafaza edebileceğinin tespitine katkı sunulması hedeflenmiştir.
Keywords : Ulusal İnsan Hakları Kurumları UİHKlar, GANHRI, SCA Raporları, Akreditasyon, Genel Gözlemler