الصورة البيانية عند الملك الأمجد

Authors : Abdulhafedh ALHAJJ

Pages : 233-256

Doi:10.52886/ilak.1185848

View : 12 | Download : 8

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma Eyyûbî şairlerinden biri olan el-Meliku’l-Emced’i tanıtmaya yöneliktir. Bu araştırmada şair el-Meliku’l-Emced’in beyan özellikleri üzerinde durulmuştur. Emced olgun bir şair olup bu araştırmada onun üslubundaki teşbih, istiare ve kinaye gibi edebi sanatlar ele alınmış ve incelenmiştir. Makalenin giriş bölümünde onun biyografisinden ve Eyyûbî çağında, belirgin şekilde tespit edebildiğimiz şiirindeki üslûbundan söz ettik. Sonra, onun şiirindeki üslûptan tespit edebildiğimiz çeşitli örneklerin en önemlilerini belirttik. el-Meliku’l-Emced İkinci Abbasi döneminin Eyyubi şairlerinden biridir. Kendisi eL-Muzaffer Behram Şah Bin Ferruh Şah Bin Şahenşah Bin Eyyub Bin Şadi şeklinde adlandırılmıştır. Kaynaklar doğum tarihini belirtmemiş olsa da o, en medeni ilerlemede altın çağ sayılan 578 hicri yılında Ba’lbek’te tahta çıkmıştır. Nitekim bu çağda, Eyyubi kralların ilme ve edebiyata ilgi duymaları ve bu alanlarda çalışanları teşvik etmeleri edebi faaliyetlerin gelişmesini sağlamıştır. Bunların birçoğu, yıllar boyunca edebiyat eleştirmenlerinin ve şiir tarihçilerinin ilgi odağı olmuşlardır. el-Meliku’l-Emced her ne kadar üstün bir şair olma mertebesine ulaşmış ve genel olarak edebiyatta ve bilhassa şiirde önemli çabalar harcamış olsa da onun hayatının ilk dönemlerine ait şirleriyle ilgili olarak herhangi bir şey yazılmış değildir. Ancak el-Meliku’l-Emced’in, Haçlı Seferlerinde, Frenklere karşı takınmış olduğu tavır ve tutum öne çıkarılarak kendisinin savaşlardaki bu kahramanlıkları pek çok şair tarafından, onun yaptıklarının önemi dikkate alınarak, şiirler vasıtasıyla kalıcı birer hatıra hâline getirilmiştir. Bahsi geçen dönemde, onunla aynı şiir mertebesindeki isimler hakkında, hatta ondan daha düşük mertebedeki şairlerle ilgili olarak pek çok araştırma ve çalışma yapılmış olmasına rağmen, araştırmacılar bu çalışmalarda, el-Meliku’l-Emced üzerine yeterince eğilmemişler ve detaylı olarak ele almamışlardır. Şair el-Meliku’l-Emced 628 Hicri yılının Şevval ayının 12’sine rastlayan çarşamba gecesi hayata gözlerini yummuştur. Bu çalışmada şair el-Melik divanının temel taşlarını teşkil eden poetikası ve tertip etmiş olduğu şiirlerinden örnekler ele alınmış ve bunlar tahlil edilmiştir. Bunları, divanda çok sık geçtiğinden dolayı şiirindeki duyguların dile getirilmesinde ve beyanda önemli araçlar teşkil eden “teşbih, istiare, kinaye” olmak üzere üç kısma ayırmış bulunmaktayım. Öyle ki teşbih, şairler için şiir dilinin oluşturulmasında ana kaynaktır ki bu durum el-Meliku’l-Emced’in divanı için de geçerlidir. İstiare de teşbihten daha az önem taşımış olmayıp Arap şiirinde bilinmez değildi. Ancak istiare onun üslubunda ikinci derecede gelir. Kinaye ise şairin, teşbih ve istiareden sonra yöneldiği üçüncü unsurdur. Kinaye şairler nezdinde belagat sanatından bir sanat sayılır ki şairler şiirlerinde ondan vazgeçmezler. Öyle ki kinayenin de şiir metninde anlam bakımından önemli etkisi vardır. Bu çalışmada onun şiirindeki bütün özellikleri keşfedip anlatmak için beyitlerine yönelik çok yönlü analitik bir metot takip edilmiştir. Bu çalışma şairin üslûbuna dair bazı sonuçlar ve örneklerle tamamlanmıştır.
Keywords : el Melikul Emced, Beyan Özellikleri, Teşbih, İstiare, Kinaye