Sovyetler Birliği Sonrası Sınır Sorunları ve Çözüm Arayışları: Özbekistan Örneği

Authors : Selim Kanat, Serkut Kılınç

Pages : 37-66

Doi:10.53791/imgelem.1510734

View : 83 | Download : 135

Publication Date : 2024-10-26

Article Type : Review Paper

Abstract :Bu çalışmada “SSCB sonrası dönemde Özbekistan\'ın komşularıyla olan sınır sorunları neden ve nasıl ortaya çıkmıştır?” ve “Özbekistan ile komşuları arasındaki sınır sorunlarının çözüm süreci nasıl yönetilmiştir?” sorularına bağlı olarak, bu konuya ilişkin çeşitli kaynaklardan belgesel kaynak tarama yöntemiyle elde edilen veriler analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda araştırma sorusuna cevaben öne sürülen “SSCB döneminde yapılan sınır düzenlemeleri, günümüzde Özbekistan ile komşuları arasında sınır sorunlarının meydana gelmesine yol açmıştır.” ve “Özbekistan ile komşuları arasındaki sınır sorunları Şevket Mirziyoyev döneminde hukuken çözülmüş olmasına rağmen fiilen bazı sınır bölgelerine ve anklavlara ilişkin sorunlar halen devam etmektedir.” hipotezleri doğrulanmıştır. Böylece Sovyet yönetimi tarafından Özbekistan ve komşularının topraklarına ilişkin sınır düzenlemeleri ile sonraki yıllarda uygulanan arazi ve tesis kiralama uygulamalarının bağımsızlık sonrasında Özbekistan başta olmak üzere tüm Orta Asya cumhuriyetleri arasında sınır sorunlarına sebebiyet verdiğine ilişkin bulgulara ulaşılmıştır. Özbekistan söz konusu sınır sorunlarını çözmek adına Orta Asya’daki tüm komşularıyla sınır müzakereleri yürütmüş ve bunun sonucunda sınırların tamamı belirlenebilmiştir. Buna karşın sınır sorunlarını derinleştiren anklavlar varlıklarını sürdürmektedirler. Sınır anlaşmazlıklarının sağlıklı bir şekilde çözüme kavuşturulabilmesi için bu anklavların ortadan kaldırılması gerekmektedir. Bunu sağlamak için anklavlara kara koridorları açılması veya anklavların kendileriyle eşit büyüklükteki araziler ile değiştirilmesi gibi çözüm önerileri ileri sürülmektedir. Ancak günümüze değin buna yönelik girişimlerden henüz somut bir sonuç alınamamıştır.
Keywords : Özbekistan, SSCB, Sınır Sorunları, Anklav, Anlaşmazlık