1742-1754 Yıllarında Vergi Tahsilatındaki Usulsüzlüklere Dair Bazı Tespit, Teşhis ve Tahliller: Diyarbakır Vilayeti Örneği

Authors : İbrahim ÖZGÜL

Pages : 673-690

Doi:10.29224/insanveinsan.516626

View : 11 | Download : 8

Publication Date : 2019-08-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Diyarbakır vilayetinde vergi toplama işlemleri sırasında toprak tasarrufu ve ona bağlı üretim ilişkileri, sosyal zümreler, şahıslar ve yerleşim birimlerinden halk ile askeri sınıf arasında ortaya çıkan anlaşmazlıklar; Diyarbakır Ahkâm defterleri incelenerek ve bu konudaki diğer kaynaklardan istifade edilerek ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmamızın konusu olan dönem incelendiğinde Osmanlı Devlet anlayışının kanun riayeti, kanunların uygulanışı, halkın karşılaştığı haksızlıkları üst mercilere ve idareye karşı dava hakkı olan reayanın rahatlıkla şikâyetlerde bulunduğu belirtilmeye çalışılmıştır. Yetkililerin ise şikâyetleri kanun, adalet ve ahlak prensipleri bağlamında icra etme zorunda oldukları ve bu konularda sık sık adaletnameler ve fermanlar yayımladığı gerçeği belirtilmiştir. Vergi düzenini teferruatlı bir şekilde kısım, sınıflar, zümreleri en ince ayrıntısına kadar kayıt altına alarak ve kayıtlar doğrultusunda yapılan iş ve işlemlerin suiistimallerin nasıl engellendiğine vurgu yapılmıştır. Ehli örfün vergi tahsilatı sırasında fazladan vergi tahsili ile vergi muafiyeti olan zümreleri ve görevlilerden fazla para ve diğer haksız kazanç elde etme yoluna gidenlere de değinilmiştir .
Keywords : Kadı, Sipahi, Reaya, Vergi, Hüküm