Hanefi Mezhebi Şerh Edebiyatı

Authors : Halis DEMİR

Pages : 169-247

View : 14 | Download : 10

Publication Date : 2019-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Hanefi mezhebi fakihlerinin yazdıkları temel eserlere sonraki müellifler tarafından şerhler yazılmıştır. Fıkıh alanında yazılan şerhlerde metinlerde yer alan fıkhî meseleler izah edilmiştir. Bunun yanı sıra şerhler; metinlerde yer alan içtihatların delilleri, o ictihada ait tenkitler ve bunlara verilen cevaplar, ilgili meselenin fıkıh usûlündeki dayanağı, sözcük ve dilbilgisi, ilgili hadislere ilişkin tahliller ve değerlendirmeler gibi birçok konuyu ihtiva etmektedir. Şerhler bize ilim geleneğinin nasıl devam ettiğini de göstermektedir. Bu anlamda bazı şerhlerde asıl metinde geçen fakih'in hayatı, hocaları, ilmi silsilesi ve yaşadığı bölgeler teferruatlı olarak yer almaktadır. Metinler, fetva, kaza ve öğretim faaliyetleri için önemlidir. Şerhler ise mezhep birikiminin bu metinden sonraki dönemlere nakledilmesi gibi bir fonksiyonu da icra etmektedir. Makalemizde önce şerh kavramı ele alınmıştır. Sonra yaygın olarak bilinen Hanefi fıkıh edebiyatındaki temel metinler üzerine yazılan şerh kitapları ve müellifleri tespit edilerek kronolojik olarak sıralanmıştır. Konu usul, furu, kaza, miras ve muhtelif eserler şeklinde ele alınmıştır. Bu şekilde Hanefi mezhebindeki şerh kitaplarının kapsamlı bir listesi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu kanaatimizce fıkha ilgi duyan her yaştaki insanın çeşitli şekillerde faydalanabileceği bir toplu bilgidir. Bu eserlerin herbiri ile ilgili ayrıntılı bilgilere Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi maddeleri ve Hanefi Fıkıh Alimleri kitabı ile ulaşmak mümkündür.
Keywords : Fıkıh, Literatür, Edebiyat, Şerh, Kaza