Kur'an Perspektifinde Kıblenin Birliğine İlişkin Analizler

Authors : Aslan ÇITIR

Pages : 21-56

View : 20 | Download : 13

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırmada, tevhide davet eden peygamberlerin kıblesine ilişkin analizlerin tespiti amaçlanmıştır. Yön/cihet anlamına gelen kıble, kılınan namazın istikâmetini belirten bir kavram olarak tanımlanmaktadır. Namaz ibadetine kıble olan iki mabet vardır. Bunlardan biri Mescid-i Haram; diğeri Mescid-i Aksâ’dır. Âl-i İmrân 3/96. ayette Kâbe’nin ibadet için kurulan ilk mabet olduğundan bahsedilir. Buhârî’de/Müslim’de nakledilen hadiste ise ilk önce Kâbe; ondan kırk yıl sonra da Mescid-i Aksâ inşa edilmiştir. Bu minvalde her iki mabet Hz. Âdem’den (a.s.) beri İslâm’ın mabedidir. Mescid-i Haram; Müslümanların namaz ibadetinin kıblesi, hac/umre ibadetinin mekânıdır. Mescid-i Aksâ ise peygamberler içerisinde sadece Hz. Muhammed’in (s.a.s.) muvakkaten (16-17 ay) namazlarında yöneldiği ibadet mekânıdır. Hz. Muhammed (s.a.s.) öncesi nebilerin kıble olarak Mescid-i Aksâ’ya yöneldiklerine ilişkin Kitâb-ı Mukaddes’te/Kur’ân’da sarih bir bilgi verilmemiş; el-Bakara 2/144. ayette sadece Kâbe’nin kıble olduğu sarih bir şekilde beyan edilmiştir. Kitâb-ı Mukaddes, Hz. Süleymân inşa ettikten sonra özellikle Babil sürgününün akabinde Yahudilerin ibadetlerinde Mescid-i Aksâ’ya yöneldiklerini haber vermiştir. Peygamberimizin muvakkaten namazlarını Mescid-i Aksâ istikâmetinde kılması, elimizde kesin bir veri olmamakla birlikte önceki peygamberlerin de maslahata binaen namazlarında Mescid-i Aksâ’ya yönelme ihtimaline işaret etmektedir. Ayrıca kıble birliğinin dinin fürûundan olmadığına; aslından kabul edildiğine işaret edilerek peygamberlerin birbirlerinin kıblesini neshetmediği ifade edilmiştir. Hülâsa tüm peygamberlerin sabit/asıl/daimi kıblesinin Kâbe; Mescid-i Aksâ’nın ise sadece muvakkat kıble olduğu kanaati hâsıl olmuştur.
Keywords : Tefsir, Tevhid, Kıble, Mescid i Haram, Mescid i Aksa