Dini Terminolojide İmam: Analitik Bir Yaklaşım

Authors : Necati DÖGÜŞ

Pages : 115-147

View : 22 | Download : 12

Publication Date : 2022-06-21

Article Type : Research Paper

Abstract :Arapça “EMM” kökünden gelen ve “önder, öncü, lider, rehber” gibi anlamlarla açıklanan “imam” kelimesi, sözlük anlamlarına bağlı olarak dini literatürde çok zengin bir kullanıma sahip olmuştur. Zamanla dini hayattan sosyal hayata birçok farklı alanda farklı anlamlar kazanmıştır. Bu anlam zenginliğinde imam kelimesinin Kur’ân-ı Kerim’de farklı anlamlarda kullanılmasının büyük tesiri vardır. Bu etkinin sonucu olarak tefsir bilimi başta olmak üzere hadis, kelam, fıkıh ve tasavvuf literatüründe imam kelimesine farklı anlamlar yüklenmiştir. Bunun yanında İslam dünyasında teşekkül etmeye başlayan Şiî ekolün imam ve aynı kökten gelen imamet kelimesine yüklediği siyasi anlamlar, bu kelimenin fıkıh, kelam ve tasavvuf literatüründe var olan anlam yelpazesini oldukça genişletmiştir. İslam kültür ve medeniyetinin en önemli mirasçılarından biri olan Osmanlı Devleti’nde de “imam” kelimesi, camiden mutfağa kadar birçok yerde zengin bir kullanıma sahip olmuştur. Bu makalede günümüzde “namaz kıldıran din görevlisi” gibi oldukça dar bir anlama hapsedilen imam kelimesinin, aslında oldukça geniş ve zengin olan anlam yelpazesine Arapça ve Türkçe lügatler başta olmak üzere İslam literatürü ve arşiv vesikaları bağlamında işaret edilecektir.
Keywords : İslam Tarihi, imam, imamet, mahalle imamı, ocak imamı, lider