Türk ve Ladino Edebiyatlarına Mukayeseli Bir Bakış: Nasreddin Hoca ve Djoha Öyküleri

Authors : Ömer Faruk Dağci, Arda Arıkan

Pages : 20-41

View : 244 | Download : 884

Publication Date : 2022-06-16

Article Type : Research Paper

Abstract :1492 yılında İspanya’dan kaçarak Osmanlı devletine sığınan Yahudilerin oluşturduğu Sefarad Yahudileri daha sonra Ladino olarak adlandırılacak olan İberya kökenli dillerini ve kültürlerini de beraberlerinde Osmanlı topraklarına getirmişlerdir. Sözlü ve yazılı olarak gelişen Ladino edebiyatının sözlü geleneğinde önemli bir yere sahip olan mizahi figür hiç şüphesiz Djoha’dır. Nasreddin Hoca ile aynı coğrafyada anlatılmış ve aktarılmış olan Djoha hikâyeleri, Nasreddin Hoca’ya ve Nasreddin Hoca’nın içinde bulunduğu Türk İslam kültürüne ait birçok unsuru barındırır. Bu çalışmada, Pertev Naili Boratav’ın derlemelerinden oluşan Nasreddin Hoca ile Matilda Koen-Sarano’nun derlediği Djoha Ke Dize? başlıklı eseri her iki metinde beliren ortak unsurların gün yüzüne çıkarılması için mukayeseli bir şekilde incelenmiştir. Tamamlanan çalışma sonucunda Nasreddin Hoca ve Djoha anlatıları arasında kelime oyunları, atasözleri ve deyimler, din, eğitim, çok kültürlülük, zaman, mekân, gastronomi, mimari, monarşi, hayvanlar ve cinsellik temalarında ciddi benzerlikler olduğu saptanmıştır. Mukayese sonucunda elde edilen bulgular paylaşılarak Djoha hikâyelerinde Nasreddin Hoca’nın bir Ladino kültürü unsuru olarak dönüşümü gözler önüne serilmektedir.
Keywords : Mukayeseli Edebiyat, Ladino, Yahudi, Nasreddin Hoca, Djoha, Mukayeseli Edebiyat, Ladino, Yahudi, Nasreddin Hoca, Djoha,