Emperyalizmin Yükselişi ve Alman-Yahudi Oryantalistlerin İslam Araştırmalarına Katılımı

Authors : Susannah HESCHEL

Pages : 55-88

View : 4 | Download : 3

Publication Date : 2020-09-16

Article Type : Other Papers

Abstract :19. yüzyılda Alman-Yahudi oryantalistlerin İslam araştırmalarına dahil olmalarıyla, yaklaşık bin yıldır devam eden olumsuz oryantalist İslam söyleminde gözle görülür bir kırılma yaşanmıştır. Abraham Geiger, Gustav Weil, Gottlieb Leitner ve Ignaz Goldizher gibi önde gelen Alman-Yahudi oryantalistler İslam’ı tek tanrıcı, ahlaka dayalı ve düzenli bir hukuk sistemine sahip bir din, Hz. Muhammed’i de sahtekâr, yalancı ya da hasta değil, aksine samimi, dindar ve büyük bir önder olarak görmüşlerdir. Bunu yapmalarının arkasındaki en büyük neden, Batı’da İslam’a uygulanan olumsuz söylemin aynısının Yahudiliğe de uygulanmasından rahatsız olmalarıdır. İslam ve Yahudilik arasındaki inanç ve ibadet benzerliklerinden yola çıkarak İslam’ın Yahudilik kökenli olduğunu iddia etmişler ve Yahudilerin altın çağlarını Hristiyanlık değil de İslam hakimiyeti altında yaşadıklarına da vurgu yaparak Yahudiliği Hristiyanlık karşısında yeniden konumlandırmaya çalışmışlardır. Onlara göre aslında Yahudilik’ten türeyerek kurduğu muhteşem medeniyet sayesinde İslam, Yahudiliğin Avrupa’ya büyük bir armağanı olmuştur. Diğer bir ifadeyle Yahudiliği oryantalist söylemden kurtarmak için kolları sıvayan Alman-Yahudi oryantalistler bunu yaparken İslam’ı bir araç olarak kullanmışlardır. Alman-Yahudi oryantalistlerin İslam’la olan benzerliklere vurgusu yalnızca yazılarında yer almamış, ibadet mekanları olan sinagoglarına da yansımıştır. Ayrıca İslam, çoğu reformist Yahudilerden olan bu araştırmacılar tarafından, ‘Yahudiliğin olması gereken ideal hali’ olarak görülmüştür.
Keywords : İslam, Yahudilik, Alman Yahudi, Orientalism, Emperyalizm