Orhan Veli Kanık’ın Şiirlerinde “Deniz” Tasavvuru

Authors : Duygu BÜYÜK

Pages : 80-90

Doi:10.32955/neuissar202321678

View : 10 | Download : 8

Publication Date : 2023-01-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Deniz; ucu bucağı sınırsız olan ve bu yönüyle de insanda sonsuzluk duygusu çağrıştıran tabiata ait bir mekândır. Sonsuzluğu çağrıştıran bu mekân aynı zamanda bolluğu da simgelemektedir. Dalgasıyla, mavisiyle, derinliğiyle, genişliğiyle, köpükleriyle hasılı verdiği tüm çağrışımlarıyla günlük hayatın çalkantısı içinde mücadele veren insanın dinlendiği ve huzur bulduğu bir yeridir. Bilindiği üzere denizin hammaddesi hayatın vazgeçilmez kaynağı olan sudur. Yeryüzünün büyük bir bölümünü kaplayan bu su kütlesinin ucu bucağı ölçülemeyecek derecede bir görünüme sahiptir. İnsanlar için eşsiz bir manzara teşkil eden deniz, bazı canlıların ise yaşam alanıdır. Saymakla bitmez özelliği bulunan deniz gerek Türk edebiyâtında gerekse dünya edebiyâtında işlenen bir konudur. Şâirler için önemli bir imge olan deniz, Orhan Veli Kanık’ın şiirlerinde de ana temalardan biridir. Çocukluk yıllarından itibaren denizle iç içe yaşayan ve onun feyzinden büyülenen şâirin sanat anlayışında denizin etkisi büyük olmuştur. Orhan Veli, günlük hayatın sıkıntılarını, yaşadığı yalnızlığı, içine düştüğü karamsarlığı deniz ve denize ait unsurlara yönelerek huzuru ve mutluluğu yaşar. Bu mekân aynı zamanda onun tasavvur ettiği uzaklara kaçışının hareket noktasıdır. Orhan Veli Kanık, mısralarında denizin maviliğine hayran kalır ve sonsuzluğu çağrıştıran bu mekânın dinginliğine sığınmak ister. Çoğu vakit yaşadığı dünyaya sığamayan şâir, sonsuzluk duygusunun barınağı olan denizin sesini oturduğumuz yerden bize duyurur. Çağrışımsal gücüyle karşılaşılan deniz, aynı zamanda bir ekmek teknesi olarak da onun şiirlerine yansımaktadır. Çalışmamızda Orhan Veli’nin zihin dünyasında yer alan deniz tasavvurunun kullanımı üzerinde durulacaktır. Ayrıca şâirin yaşadığı dönemde beslendiği kaynaklar üzerinden konuya temas edilecektir. Bu makale İstanbul Üniversitesinde yapılmakta olan “Orhan Veli Kanık’ın Şiirlerinde Üslûp” adlı doktora tez çalışması temel alınarak hazırlanmıştır.
Keywords : Orhan Veli, zihin dünyası, deniz