Ûdî Nevres Bey (Orhon) (1873-1937)

Authors : Mehmet GÖNÜL

Pages : 51-70

Doi:10.31591/istem.959066

View : 12 | Download : 12

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Yüzyıllarca dünya medeniyetinin merkezi olan Orta Asya ve Anadolu’ya ev sahipliği yapmış ecdadımızın, nesilden-nesile aktararak ve zenginleştirerek büyüttüğü kültür mirasının en renkli parçalarından birisi de mûsikîdir. İnsanın halini aktarmakta tercih ettiği en yaygın sanat alanı olan mûsikînin oluşumunda ve icrasında, sazlar çok önemli bir yere sahiptir. İyi bir icrâcının elinde başlı başına bir müzik kaynağı oluveren çalgı, zaman içerisinde oluşan kendine özgü tür ve biçimleriyle mûsikîye derinlik kazandırırken, ses icrâsına eşlik etmesiyle de mûsikî alanına nâmütenahi tınılar katar. Organoloji olarak adlandırılan mûsikî aletleri biliminde çalgılar; “vurmalı çalgılar” insert ignore into journalissuearticles values(tahtalar, zilliler ve derililer);, “nefesli çalgılar” insert ignore into journalissuearticles values(dilliler ve dilsizler); ve “telli çalgılar” insert ignore into journalissuearticles values(yaylılar ve mızraplılar); olarak üç grupta tasnif edilir. Ud, telli ve onun da altında mızraplı çalgılar arasında yer alan, Türklerin muhtelif formlardan dönüşerek ve gelişerek günümüze ulaşan asırlardır kullandığı başlıca sazlardandır. Sazların, ruha benzersiz manevi hazlar yaşatan, sürur veren renklerini, tınılarını ortaya çıkarmak da ancak usta ellerle, icracılarla mümkündür. Bu çalışmada, kendisine kadar olan klâsik mûsikî kültürünü özümsemiş, geliştirmiş ve uda yeni icra teknikleri kazandırarak, icrasına kattıklarıyla özgün bir sanatkâr tavrı bina etmiş olan Nevres Bey ve O’nun Türk mûsikîsine katkıları incelenmiş, bu bağlamda kendisinin icraları, talebeleri, eserleri örnekleminde sanatkâr kimliğinin daha yakından tanıtılması amaçlanmıştır.
Keywords : Nevres Bey, Türk Musikisi, Ud, Bestekâr, Eğitim