Mustafa Câzim el-Mevlevî’ye Âit Hicazkâr Mevlevî Âyîn-i Şerîfi’nin Biçim Yönünden Tahlîli

Authors : Gülçin Yahya KAÇAR, Hasan Zahid YURDAGÜL

Pages : 1-28

Doi:10.31591/istem.959073

View : 11 | Download : 10

Publication Date : 2021-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Mevlevî âyîn-i şerifleri taşıdığı manâ ve mûsikî değeri açısından Türk kültüründe ve mûsikîsinde ayrıcalıklı bir yere sâhiptir. Bu nedenle güfte, form ve usûl özellikleriyle Türk mûsikîsinin en san’atlı eserlerini besteleyen âyin bestekârlarına verilen “Sâhib-ül Âyîn” sıfatı onları özel ve değerli bir konuma taşımaktadır. Âyin bestekârlığı mevlevî kültürüne vâkıf olmanın ötesinde üst düzeyde mûsikî bilgisi de gerektirmektedir. Mustafa Câzim El-Mevlevî’ye âit olan Hicâzkâr Mevlevî Âyîn-i Şerîf, mevlevî âyinleri içinde süre bakımından en kısa olan âyîn-i şeriftir. Özet bir biçim özelliği taşımaktadır. Bu nedenle de âyin formuna âit biçim özelliklerinin daha kolay anlaşılmasına yardımcı olabilecek bir bestedir. Bu çalışma; Mustafa Câzim El-Mevlevî’ye ait olan Hicâzkâr Mevlevî Âyîn-i Şerîf’in, biçim özelliklerini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın evrenini mevlevî âyînleri, örneklemini ise incelemeye alınan âyîn-i şerif oluşturmaktadır. Nitel araştırma olup, betimsel tarama modeli ve Gülçin Yahya Eser Tahlîli Yöntemi içinde yer alan Gülçin Yahya Biçim Tahlîli Yöntemi kullanılmıştır. Âyine ait cümle, bölüm, makam, usûl, ölçü ve güfte yapılarını gösteren eser kurgusu ile icrâ akışı tabloları verilmiş ve açıklanmıştır.
Keywords : Mevlevî Âyini, Türk Mûsikîsi Formları, Mustafa Câzim Dede, Eser Tahlîli, Makam