Hattat Sâmi Efendi’nin Celî Sülüs Mezar Taşı Kitâbelerinin Tasarım İlkeleri Bakımından İncelenmesi

Authors : Betül Erikoğlu

Pages : 245-272

Doi:10.31591/istem.1468853

View : 87 | Download : 218

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Sülüs, nesih, rik’a, dîvânî, celî dîvânî, tuğra, ta’lîk ile birlikte celî yazıyı da en mükemmel şekilde yazarak pek çok talebe yetiştirmiş Hattat Sâmi Efendi (1838-1912), yaşadığı dönemin önemli hat sanatkârlarının başında gelmektedir. Mustafa Râkım’ın (ö. 1826) celî anlayışını benimseyerek yazıyı zirveye taşıyan Sâmi Efendi’nin harf ve işâretleri ideal şekilde kullandığı, boşluk-doluluk dengesini en güzel şekilde ayarlayarak tasarladığı pek çok levha ve kitâbeleri mevcuttur. Sâmi Efendi’nin şimdiye kadar tespit edilebilmiş, celî sülüs hattı ile yazdığı, biri yazı kalıbı olmak üzere on dokuz mezar taşı kitâbesi bulunmaktadır. Bu araştırmada, Sâmi Efendi’nin evâil (ilk), evâsıt (orta) ve evâhir (son) dönemlerine ait beş mezar taşı kitâbesi değerlendirilmiştir. Celî sülüs hattı ile yazılmış bu mezar taşı kitabelerinin estampajları alınıp tasarım unsur ve ilkelerinin alt başlıkları olan nokta, şekil, yön, espas (boşluk), ölçü, tekrar, ritim, denge, egemenlik, uygunluk, birlik ve bütünlük bakımından değerlendirilerek Sâmi Efendi’nin sanat zevki anlaşılmaya çalışılmıştır.
Keywords : Hat Sanatı, Sami Efendi, Celi Sülüs, Kitabe, Tasarım Öge ve İlkeleri