15. Yüzyıla Ait İki Mezar Yapısında Anadolu Selçuklu Sanatının İzleri

Authors : Hatice Ünlerşen

Pages : 329-342

Doi:10.31591/istem.1508745

View : 122 | Download : 93

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Sanat, bir milletin gelenek, görenek, folklor, alışkanlıkları gibi yaşamın bütün unsurlarını yaşatan ve sürdüren bir yapıdır. Tarihin hafızası olan sanat, sadece bir güzelliği temaşa etmek değil o sanat eserinin tarihi yolculuğuna da şahit olmak demektir. Sanat eserleri, farklı milletler ve dönemler arasında aktarılan kültürel unsurlarla, geniş bir zaman diliminde varlığını sürdürmektedir. Sanat eserlerinin varlığına varlık katan süsleme repertuvarı ise zamanın öncesini ve sonrasını harmanlayan öğelerdir. Anadolu Selçuklu Dönemini tarihi kayıtlar XI. yüzyılın son çeyreği ile XIV. yüzyılın ilk çeyreği olarak göstermektedir. Ancak Anadolu Selçuklu Sanatının etkisi hâlâ devam etmektedir. Karaman Hoca Mahmud Camii Haziresinde incelenen iki mezar yapısı Anadolu Selçuklu Sanatının beylikler, yani Karamanoğulları Dönemine tesir ettiğini göstermesi bakımından mühimdir. Sanatın her bir dalında karşılaşılan bu öykünme hâli elbette form ve içerik olarak bir milletin sanat hafızasının mikro boyutlu fakat makro derinliği olan üç boyutlu yapılardır. Bir mezar taşında sanatın birçok uzantısını görmek mümkündür. Aynı zamanda da halk kesiminin sanat ve fikir dünyalarında daha çok neyi benimseyip öne çıkardıkları mezar taşlarında görülmektedir. Zira her birey sanat anlayışını yansıtacak bir eseri yaptırma imkânı bulamasa da kendinden önce vefat eden birisi için yaptırdığı ve kendi sanat anlayışını yansıtma imkânı bulduğu bir mezar yapısı olacaktır. Sonuç olarak, Anadolu Selçuklu sanatının yüzyıl sonra bile halkın sanat anlayışının en bariz örneği olan mezar taşlarında görülmesi, halk tarafından o sanatın benimsenip beğenildiği ve sürekliliğinin sağlandığı görülmektedir. Günümüzde dahi Anadolu Selçuklu sanatının revaç bulmuş motiflerine rastlamak o dönem sanatının gücünü görmek açısından son derece önemlidir.
Keywords : Mezar Taşı, Anadolu Selçuklu Sanatı, Karaman, Karamanoğulları, Hoca Mahmud Camii