Mehmed Sâlih es-Sahvî Efendi’nin Şiirleri
Authors : Abdullah Muaz Güven
Pages : 91-118
Doi:10.31591/istem.1548168
View : 150 | Download : 138
Publication Date : 2024-12-31
Article Type : Research Paper
Abstract :Mehmed Sâlih es-Sahvî Efendi, XVIII. yüzyıl Osmanlı dönemi mutasavvıf şairlerinden ve Halvetiyye tarikatinin Şemsiyye kolu şeyhlerindendir. İlim ve edebiyatla iştigal eden bir aileye mensuptur. Vaizlik ve irşat görevlerinin yanı sıra Arap dili, tıp, tasavvuf ve edebiyat gibi farklı alanlarda telif ettiği eserlerle tanınan babası Îsâ Mahvî Efendi’nin (ö. 1127/1715) telkiniyle tasavvuf yolunu tercih etmiştir. Babasının vefatı akabinde Drağman Tekkesi şeyhi olan Mehmed Sâlih es-Sahvî kırk altı yıl bu vazifeyi yerine getirmiştir. Drağman Tekkesi onun döneminde Osmanlı Padişahlarının ilgi ve himayesine mazhar olmuş, sonraki yıllarda onun ismiyle Îsâ-zâde Tekkesi olarak anılmaya başlamıştır. Ömrünün son kısmında tıpkı babası gibi Süleymaniye Camii’nde vaiz olarak görev yapan şair 1173/1759 yılında vefat etmiştir. Eserleri hakkında klasik kaynaklarda bilgi bulunmamakta, yalnızca ilahilerinin olduğu ifade edilmektedir. Bazı şiirlerine ilahi mecmualarında ulaşmak mümkündür. Bu araştırmada öncelikle Mehmed Sâlih es Sahvî’nin hayatı hakkında tespit edilen bilgilere yer verilmiştir. Akabinde şairin şiirleri çerçevesinde edebi ve tasavvufi kişiliğine dair değerlendirmeler mevcuttur. Çalışmanın son kısmında şaire ait şiirler çeviri yazı alfabesiyle takdim edilmektedir. Şiirlerin tespit ve sunumunda Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi Lala İsmail Koleksiyonu 453 numaralı mecmuada yer alan ve “Dīvān” başlığıyla kaydedilen metin temel alınmıştır. Kayıtlara giren “Dīvān” ifadesi metnin baş kısmında bulunmamaktadır. Mecmuada Şemseddin es-Sivâsî (ö. 1006/1597), Sivâsî-zâde Şeyh Abdulbâkî Efendi (ö. 1122/1710-11) ve Mehmed Sâlih es-Sahvî Efendi’nin manzumeleri revî harflerine göre alfabetik şekilde derlenmiştir. Çalışmada şairin şiirlerini ihtiva eden farklı ilahi mecmuaları temel metni teyit için kullanılmıştır. Bu yönüyle çalışma, hem bir Osmanlı dönemi şairinin şiirlerini tespit etmeyi hem de ilgili dönem Halvetiyye tarikatine yönelik çalışmalara ve tasavvuf musikisi literatürüne katkı sağlamayı amaçlamaktadır.Keywords : Türk İslam Edebiyatı, es-Sahvî, Musiki, Halvetiyye, Drağman Tekkesi.