Bir Medeniyet Savunusu Olarak, Manastırlı İsmail Hakkı`nın Sebilürreşad Dergisinde Çıkan Makalelerinde Müsteşrik Dozy`ye Karşı Kur`an Müdafaası

Authors : Hakan Uğur

Pages : 521-538

Doi:10.31591/istem.1567670

View : 50 | Download : 77

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Manastırlı İsmail Hakkı Efendi (1912), Osmanlı’nın son dönem yetiştirdiği büyük âlimlerden biridir. Akaid, fıkıh, kelâm gibi İslâmi ilimlerde eserleri olan alim, yaşadığı dönemin sorunları ile ilgili eserler yazmaktan da uzak durmamıştır. Osmanlı Devleti\\\'nin son dönemlerinde özellikle Batılı oryantalistler tarafından İslâm aleyhinde bilimsel çalışmalar hız kazanmıştı. Bu çalışmalar gerek orijinal diliyle neşredilerek gerekse Türkçe’ye tercüme edilerek Osmanlı coğrafyasında da tanıtılmış ve özellikle dini bilgileri yetersiz gençlik üzerinde çok etkili olmuştur. Bu durumda sorumluluk hisseden birtakım aydın şahıslar, bu oryantalistlerin saldırılarına karşı İslâm’ı savunma ve onların iddialarını cevaplandırma çabası içinde olmuşlardır. İslâm coğrafyasında, bahusus Osmanlı sınırları içinde insanlar üzerinde etkili olan ve onların dini inançlarını sarsan oryantalistler arasında ilk sıralarda gelenlerden biri de Hollandalı oryantalist Reinhart Pieter Anne Dozy\\\'dir (1883). Dozy\\\'nin \\\"Essai sur l’Histoire de l’Islamisme\\\" ismiyle 1863 yılında neşrettiği eseri, Abdullah Cevdet tarafından 1908 yılında \\\"Târîh-i İslâmiyyet\\\" ismiyle Türkçe olarak yayınlanmıştır. Bu eserde İslâm\\\'a, Hz. Peygamber\\\'e, Kur\\\'an\\\'a yönelik birtakım iftiralar yer alıyordu. Bu esere yönelik olarak İslâm dünyasında birtakım reddiyeler ortaya çıkmıştır. Manastırlı İsmâil Hakkı da Sırât-ı Müstakîm ve Sebîlürreşâd’da çıkan seri makaleleriyle bu eserdeki yanlışlıkları tashih etme çabası içinde olmuştur. Bu makalede, söz konusu mecmualarda Dozy\\\'nin Kur\\\'an\\\'a yönelik iddialarına verdiği cevaplar ele alınacaktır. Değerlendirme yapılırken Manastırlı\\\'nın kullandığı metodlar, kaynakları ve dili de irdelenecektir.
Keywords : Kur’an, Tefsir, Manastırlı İsmail Hakkı, Dozy