Kurul Kalesi’nde Mekânsal Organizasyon, Mimari Malzeme ve Yapı Fonksiyonları Üzerine Bir Değerlendirme

Authors : Atakan AKÇAY, Ahmet Emirhan BULUT

Pages : 175-224

Doi:10.26650/anar.2022.1163680

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2023-02-09

Article Type : Research Paper

Abstract :Kurul Kalesi, Ordu ili sınırları içerisinde, Melet Irmağı’nın üzerindeki sarp kayalıkların zirvesinde yer almaktadır. Kurul Kalesi’nde en yoğun yerleşim, Pontos Krallığı’nın son kralı VI. Mithradates’in insert ignore into journalissuearticles values(M.Ö. 120-63); hanedanlık yıllarına tarihlenmektedir. “Kale” teriminin en başta akla getirdiği salt askeri fonksiyonların ötesinde yerleşim aynı zamanda, daha erken tarihlerden başlayan, çeşitli tanrıların tapınım gördüğü bir kült alanıdır. Farklı sektörlerde açığa çıkarılan yüzlerce pişmiş toprak pithos ve amphorayı içeren depo mekânları ise, Kurul Kalesi’nin askeri ve idari hinterland alanı içerisindeki tarımsal ürünlerin ve ticari emtianın korunmasına yönelik bir fonksiyon taşıdığını da göstermiştir. Stratejik bir konumda yer alan Kurul Kalesi, topografyanın izin verdiği ölçüde, araziden maksimum düzeyde faydalanan bir yerleşim modeli sunmaktadır. Üzerinde yer aldığı kaya kütlesinin dar ancak uzun zirvesinde, doğu ve batı yamaçlara bakacak biçimde bir yapılaşma tercih edildiği görülmektedir. Kurul Kalesi’nde Geç Hellenistik dönem yerleşiminin son bulmasının ardından başka bir yerleşimin olmaması, nispeten iyi korunmuş mimari kalıntıların günümüze kadar ulaşmasını sağlamıştır. Bu çalışma, Kurul Kalesi’nde 2010-2019 yılları arasında açığa çıkartılan mekânları, mekânların olası fonksiyonlarını, mimari malzemeleri, yerleşim dokusunu ve yakın coğrafyada benzer mimari karakterleri ortaya koyan yerleşimlerin değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Pontos Krallığı ve etki sahasındaki yerleşimlerin mimari özellikleriyle bir karşılaştırmaya imkân tanıyacak olması ve bir VI. Mithradates yerleşimi hakkında önemli bilgiler sunması bakımından bu çalışmanın önem arz ettiğini düşünmekteyiz.
Keywords : Kurul Kalesi, Mimari, Pontos Bölgesi, Hellenistik Dönem, VI Mithradates