Ludwıg Wittgenstein’da Ahlaki Söylemin İmkanı

Authors : Peyyamisefa GÜLAY

Pages : 119-133

View : 11 | Download : 10

Publication Date : 2019-04-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Ludwig Wittgenstein düşüncesinin ahlaki tarafı gerek düşünürün üretken olduğu dönem ve gerekse şahsi üslubu nedeniyle nispeten dikkatlerden kaçmıştır. Halbuki ahlaki tarafı Wittgenstein düşüncesinin en merkezi konumlarından birini işgal etmektedir. Bu çalışma, onun düşüncesinin en temel kaygılarından biri olan “bir şeyi dil ile ifade etmenin imkanı” meselesinden hareketle, erken ve geç dönem düşüncelerinde ahlaki söylemin imkanlarına yönelmektedir. Düşünürün erken dönem düşüncesinin Tractatus’ta dilin resim teorisi olarak cisimleşmiş eğilimi, ahlakı da kapsayan söylenemez olanlar alanında bilimsel bir dille konuşmanın ciddi bir hata olacağı üzerinde durur. Fakat bu gibi alanlarda söz söyleme faaliyetine her zaman dilin bir çeşit yanlış kullanımının eşlik ettiği bilinmek kaydıyla, ahlaki söylem mümkün görülür. Bu manada Wittgenstein’ın bu alanlara yönelik “susma” çağrısı hiçbir şey söylememek gibi bir manadan çok doğabiliminin diliyle konuşmamak manasına gelir. Geç dönemde aynı tema farklı bir yapı ile, dil oyunları anlayışı ile karşımızdadır. Burada ahlak, hususi bir dil oyununu ifade edecek ve başka bir dil oyununun grameri ona geçirilmeye çalışılmadıkça, ahlaki söylem yine mümkün görülecektir. 
Keywords : Wittgenstein, ahlak, imkan, dil, resim teorisi, söylenemeyen, dil oyunu, bağlam