Platon’un Ruh (Psykhē) Anlayışı

Authors : Eyüp ÇORAKLI

Pages : 13-28

Doi:10.26650/arcp.1128359

View : 17 | Download : 11

Publication Date : 2022-07-05

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı, Platon’un ruh insert ignore into journalissuearticles values(psykhē); anlayışına konuyla ilgili metinleri çerçevesinde bir çözümleme sunmaktır. Bu doğrultuda, öncelikle Platon’un ruh anlayışını evren tasavvurunun içine örgülediği vurgulanacak, bu nedenle doğrudan doğruya bu meselenin işlendiği Timaios diyaloğu ele alınıp orada tartışılan “cismani evrenin yaratılışı,” “evrenin ruhunun insert ignore into journalissuearticles values(psykhē pantos); teşkili” ve “evrenin ruhunun mayasından diğer ruhların yaratılışı” gibi konular irdelenecek, ayrıca bu süreçte zanaatkâr bir tanrı olarak Dēmiourgos ve diğer tanrıların üstlendiği rol üzerinde durulacaktır. Ardından Dēmiourgos’un evrenin ruhundan arta kalanlarla yarattığı ölümsüz ruha karşılık, diğer tanrıların eliyle şekillenen ölümlü ruhun mahiyeti incelenecektir. Bu bağlamda ölümsüz ruh ile ölümlü ruh veya beden arasındaki ilişki tartışmaya açılarak ruhun “akıl” insert ignore into journalissuearticles values(to logistikon);, “heyecan” insert ignore into journalissuearticles values(to thymoeides); ve “iştah” insert ignore into journalissuearticles values(to epithymētikon); şeklinde adlandırılan bölümleri veya işlevleri açıklanacaktır. Ruhun bedenlenip cismani evrene inişi ve bu bedenlenme sürecinde söz konusu temel işlevlerinin bedenin hangi bölgelerinde konumlandırıldığı, yine Timaios diyaloğu ışığında gösterilmeye çalışılacaktır. Daha sonra ruhun üç bölümlü veya üç işlevli yapısı, Phaidros diyaloğunda işlenen “kanatlı at” mitosuyla örneklendirilecek, bu sayede ruhun bedenlenme sürecine ve bedenlenmeden önceki semavi yaşayışına, başka deyişle göğün üstünde bir mekânda insert ignore into journalissuearticles values(hyperouranion topon); yer alan idea’lar âlemini temaşa etme insert ignore into journalissuearticles values(theōria); anına ışık tutulacaktır. Böylelikle hem Timaios hem de Phaidros diyaloglarında yer alan anlatımlar birbiriyle ilişkilendirilerek Platon’un ruh anlayışı açıklığa kavuşturulacak; sonuç olarak Platon’a göre ruhun hakiki âlem ile bu dünya arasındaki bağlantıyı tesis edebilme imkânına sahip bir varlık olduğu, bu nedenle onun varlık ve bilgi anlayışının düğüm noktasını oluşturduğu ortaya konmaya çalışılacaktır. 
Keywords : Evren Kosmos, Ruh Psykhē, Evrenin Ruhu Psykhē Pantos, Zanaatkâr Tanrı