“Evet, Sokrates!”in Gölgesinde: Elenkhos Üzerine Bir Soruşturma

Authors : Bahadır SÖYLEMEZ

Pages : 29-54

Doi:10.26650/arcp.1132896

View : 11 | Download : 6

Publication Date : 2022-07-05

Article Type : Research Paper

Abstract :Sokrates’in felsefesi, en genel haliyle ifade edilecek olduğunda, “F’lik nedir?” türünden ortaya atılan sorular çerçevesinde kendisini göstermektedir. Ortaya atılan sorunun ele alınış biçimi ve bu yolla onunla özdeşleştirilen felsefenin karakterini belirleyen ise ona atfedilen yöntemdir. Bu yöntem elenkhos’tur. Bu çalışmanın amacı genel olarak ifade edilecek olursa elenkhos’un çerçevesinin çıkarılmasıdır. Bu bağlamda temel yol gösterici olarak Platon’un diyalogları ele alınacaktır. Özellikle erken dönem diyalogları üzerinden Sokratik yöntemin anlaşılması üzerine çalışılacaktır. Bu anlama çabasının temel ayaklarından birini Platon’un diyalogları ve bu bağlamda Sokrates’in yaklaşımı oluştururken bir başka temel ayak olaraksa sofistlerin ele alınmasının bir gereklilik olduğu düşünülmektedir. Sokrates’in ve Platon’un kendilerini karşılarında konumlandırdıkları sofistler, onların felsefe yapma pratikleri ve bu pratikleri yönlendiren yöntemlerinin anlaşılmasının Sokrates’in yöntemini anlamayı kolaylaştıracağı düşünülmektedir. Bu bakımdan Sokrates’in yöntemi olarak belirlenen elenkhos, sofistlerin yöntemi olarak atfedilen eristik ile olan ilişkisinde değerlendirilecektir. Elenkhos ve eristiğin temel belirlenimlerinden biri çıkmazlara insert ignore into journalissuearticles values(aporia); neden olmalarıdır. Buradan hareketle de bu iki tavrın bu çıkmazlar karşısındaki konumları açıklanacaktır.
Keywords : Sokrates, Yöntem, Elenkhos, Çürütme, Eristik, Çıkmaz