Felsefi Gelenekte Yeni Bir Hareket: Deneysel Felsefe

Authors : Necmiye Yüksel

Pages : 43-55

Doi:10.26650/arcp.1302607

View : 51 | Download : 43

Publication Date : 2023-12-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Deneysel Felsefe (Experimental Philosophy) geçtiğimiz yirmi yıl içerisinde çağdaş felsefe literatüründe hızlı ve geniş bir yayılım göstererek gerek Avrupa’da gerek Amerika’da oldukça popüler olan disiplinler arası bir felsefi akım olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu yeni felsefi akım genel olarak iki temel unsuru bir araya getirir. (1) Geleneksel felsefeyle (traditional philosophy) ilişkilendirilen konuları temel alarak, (2) metodolojik açıdan geleneksel felsefenin aksine sosyal ve bilişsel bilimler (social and cognitive science) metodolojisini kullanarak yalnız filozofların değil felsefe alanı dışında olan sıradan insanların (ordinary people) da felsefi yargıları (philosophical intuitions) hakkında sistematik deneysel çalışmalar yürütür. Bu bilgiler ışığında bu makalede deneysel felsefenin temel motivasyonuna kısa bir giriş yaptıktan sonra, metodolojik açıdan geleneksel analitik felsefe ve deneysel felsefe arasındaki farka, felsefi yargıların ne olduğuna ve yargıların deneysel felsefedeki rolüne genel bir bakış açısı getirerek, deneysel felsefe alanında yapılmış olan bazı sistematik deneysel çalışmalara ve bu alandaki son gelişmelere göz atıp yine bu çalışma sonuçlarına getirilen eleştirilerin tartışmasını okuyucuyla buluşturacağız. Bu makalenin bir başka amacı da Türkçe felsefe literatüründe henüz çok yeni olan ve Türkçe literatürde sadece birkaç çalışma ile sınırlı kalan bu alanı yine bu alanda yapılmış bazı deneysel çalışmaların sonuçlarıyla inceleyerek yöntem bakımından geleneksel felsefeyle olan benzerlik ve farklılıklarını ortaya koyarak Türkçe felsefe literatürüne katkı sağlamak olacaktır.
Keywords : Deneysel felsefe, geleneksel felsefe, sosyal ve bilişsel bilimler metodolojisi, felsefi yargı, epistemik yargı