Bunsen beki ve spektral analizin doğuşu ve Türkiye’de tanıtılması

Authors : Emre DÖLEN

Pages : 93-118

View : 15 | Download : 9

Publication Date : 2010-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Onsekizinci yüzyılın ikinci yarısında Fransa‟da ve İngiltere‟de aydınlatmada kullanmak üzere havagazı üretilmeye başlanmış ve bu gazın borular ile dağıtımı neticesinde, ondokuzuncu yüzyılda Avrupa şehirlerinde gaz lambalarının kullanımı giderek yaygınlaşmıştır. Ondokuzuncu yüzyılın önde gelen kimyagerlerinden Robert Wilhelm Bunsen insert ignore into journalissuearticles values(1811–1899);, sezyum ve rubidyum elementlerini keşfetmiş, spektral analiz kanunlarını ortaya koymuş olmanın yanı sıra, laboratuar araç-gereçleri icad etmede ve geliştirmede özellikle başarılı bir kimyagerdi. Geliştirdiği ekipman içinde gaz analiz gereçleri, fotometreler ve Bunsen beki olarak tanıdığımız bek de bulunuyordu. Bunsen‟in Peter Desaga ile geliştirdiği bekin çalışma prensibi, hava ile havagazının yanma öncesinde karışmasıydı. Bunsen, Heidelberg‟deki laboratuarını bu bekler ile donatmış ve tarifini ilk defa 1857 yılında yayımlamıştır. Bunsen beki, kimyada yeni araştırmalara yol açmış, Bunsen ve Gustav Kirchhoff, bu bek sayesinde spektral analiz tekniğini bulmuş ve geliştirmişlerdir. Spektroskopi ve Bunsen beki, Türkiye‟de ilk defa Kırımlı Dr. Aziz İdris Bey insert ignore into journalissuearticles values(1840–1878); tarafından tanıtılmıştır. Dr. Aziz Bey, Kimya-yı Tıbbi insert ignore into journalissuearticles values(Istanbul 1871); adlı eserinde spektral analize yaklaşık 10 sayfa ayırmıştır. Bu bildiri, Aziz Bey‟in Bunsen beki ve spektral analiz hakkında söylediklerini ve kitabında bu konuda kullandığı terminolojiyi incelemektir.
Keywords : Bunsen beki, Gustav Kirchhoff, Robert Wilhelm Bunsen, Kırımlı Aziz Bey, spektral analiz, spektroskopi